Üç doğu Avrupa ülkesi euroya geçiyor
30 Haziran 2004
Estonya, Litvanya ve Slovenya’nın Merkez Bankası yöneticileri, Avrupa Merkez Bankası ve AB Komisyonu yetkilileri ile biraraya gelerek euroya geçişle ilgili anlaşmayı imzaladı. Piyasalarda olası spekülatif akımları önlemek için anlaşmanın ayrıntılarının gizli tutulması kararı alındı. Anlaşmada ikili kurlar kullanılarak euro ile söz konusu ulusal paraların arasındaki dönüşüm oranları belirlendi. Anlaşmaya göre Litvanya Litası, Slovenya Toları ve Estonya Kronu bundan böyle aşağıya ve yukarıya sadece yüzde 15 oranında oynama yapabilecek.
Sorumluluk Merkez Bankaları'nda
Avrupa Merkez Bankası tarafından belirlenen para politikasının yürütülmesinden birinci derecede üye ülkelerin ulusal merkez bankaları sorumlu. Ama bu politikaların hayata geçirilmesi, ülkelerin ekonomi ve mali politikalarıyla da bire bir bağlantılı. ”Avrupa Para Birimi Sistemi” olarak adlandırılan anlaşmaya göre üç ülke, iki yıl boyunca euro bölgesine geçiş sürecinde kalacak. Üç ülkenin bu iki yıl boyunca ekonomik ve yapısal reformlarını gerçekleştirmesi gerekiyor.
Maastricht Anlaşması‘nın süreklilik ilkesi, bütçe açığının Gayrı Safi Yurt İçi Hasıla’nın yüzde 3'ünün altında tutulmasını zorunlu kılıyor. Kamu borçlarının ise gayrı safi yurt içi hasılanın yüzde 60‘ını geçmemesi gerekiyor. Anlaşmaya göre ulusal enflasyon oranının da AB Enflasyon oranından fazla olmaması şart koşuluyor. Slovenya’nın yıllık enflasyon oranının beklenenden yüzde beş fazla olması dışında üç ülke, Maastricht Antlaşması’na şimdilik harfiyen uyuyor.
Anlaşma şartlarını yerine getirmeleri durumunda Estonya, Litvanya ve Slovenya’nın 2006 yılı ortasında Euro’ya geçeceği iddiası ise yetkililerce yalanlandı. AB Ekonomik ve Parasal İlişkiler Komiseri Joaquin Almunia’nın sözcüsü Gerassimos Thomas’ın ise bu konudaki görüşleri şöyle:
”Normalde ülkeler yıl ortasında değil yeni yıl başlangında euro para birimine geçiyor. Euroya geçişte otomatizm işlememektedir.”
2007 yılına kadar bekleyecekler
Yani Estonya, Litvanya ve Slovenya’nın 2007 yılına kadar beklemesi gerekiyor. Yeni üye olan diğer yedi ülkenin ise ne zaman euroya geçeceği belli değil. Özellikle Polonya ve Çek Cumuriyeti ekonomide yapısal reformlara ihtiyaç duyuyor.