280311 China Todesstrafe

Uluslararası Af Örgütü, 2010 yılında dünya genelinde infaz edilen idam cezalarının bilançosunu çıkardı. Rapor, idam edilenlerin sayısının azaldığını ancak idam cezası uygulayan ülkelerin arttığını ortaya çıkardı. Örgüt, 2010 yılında dünya genelinde 23 ülkede yaklaşık 527 kişinin idam edildiğini belirtti.

Uluslararası Af Örgütü’nün açıkladığı rapora göre, Çin’de geçtiğimiz yıl binin üzerinde kişi idam edilidi. Bu sayının, tüm ülkelerdeki idamların toplamından yüksek olduğu açıklandı. İdam cezasında rekor kıran Çin’de, sayının bu denli yüksek olmasındaki en büyük etken, birçok farklı suçun idam cezası kapsamına dâhil edilmiş olması. Sadece cinayet değil, yolsuzluk ve farklı toplumsal suçlar işleyenler de idama mahkum ettirilebiliyor.

Çin makamlarından yapılan resmî açıklamada, idam cezasının “caydırıcılık” açısından gerekli olduğu ifade edildi. Oysa, insan hakları örgütleri , siyasiler ve hatta bilim insanları idam cezasının devletin elinde tuttuğu bir koz olmaması gerektiğini savunuyor. Uzmanlar, idam cezasının toplum üzerinde "caydırıcı" bir etkisi olmadığının bilimsel olarak kanıtlandığını ifade ediyor. Çin yönetiminin tutumunu savunan bir Çinli ise, “İdam cezasının gerekli olduğunu düşünüyorum. Aksi halde toplum karmakarışık bir hale gelirdi. Her ülkenin kendine göre bir gerçeği var ve bu Çin için de geçerli” diyor.

Yolsuzluklara idam cezası

Çin’de halkın idam cezasını desteklemesindeki en önemli etkenlerden biri olarak, gittikçe artan yolsuzluklar gösteriliyor. Çin'de, yıllar içinde idam cezasına çarptırılanların infaz şeklinde değişiklikler yapıldı. Geçmişte, infaz, yıllarca gözler önünde yapılıyordu. Ölüme mahkum edilen kişi, kurşuna diziliyordu. 1980'li yılların sonunda, ülkenin imajına zarar verdiği gerekçesiyle infazların kamuya açık şekilde yapılması yasaklandı.

İnfaz koşulları değişti

Merkezi Kaliforniya'da bulunan ve Çin'deki mahkumlara yardım çalışmaları yürüten Dui Hua Vakfı'nın verilerine göre, günümüzde Çin'deki idamlar, idam çadırlarında ve özel olarak hazırlanmış idam otobüslerinde gerçekleştiriliyor. Zehirli iğne ise en fazla kullanılan idam yöntemlerinden biri haline geldi.

“Bu yolla, vilayetlerin idam cezasındaki etkisi azaltılarak, idam kararlarının düşürülmesi amaçlanıyor” diyen Çin Sosyal Bilimler Akademisi uzmanlarından Liu Renven, 2007 yılında Çin Yüksek Mahkemesi'nin her idam kararını denetlemeye başlamasından bu yana, idamların sayısının azaldığını belirtti.

Çin'de, idam edilenlerin resmî rakamları, devlet sırrı olarak saklanmaya devam ediyor. Uzmanlar, başlarına bir şey gelme endişesiyle, net bir sayı vermekten kaçınıyor. Dui Hua Vakfı gibi insan hakları örgütleri, son on yılda idam edilenlerin sayısının yılda yaklaşık 10 binden yarı yarıya azaldığını tahmin ediyor. Pekin yönetimi ise, gelecekte idam cezalarındaki sayı düşürülmeye çalışılsa da, tamamen kaldırılmasına yönelik şartların henüz oluşturulmadığını açıkladı.

© Deutsche Welle Türkçe

Ruth Kirchner/ Çeviren: Gezal Acer

Editör: Murat Çelikkafa