Van Gogh cinayeti dönüm noktası

Hollandalı film yönetmeni Theo van Gogh, 2 Kasım 2004’te Amsterdam'da İslamcı fanatik Muhammed Buyeri tarafından sokak ortasında öldürüldü. Buyeri ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı ama cinayet, Hollanda için bir dönüm noktası oldu. Çokkültürlü toplum yapısıyla bilinen Hollanda’da muhafazakar-liberal hükümet, bu cinayetin ardından göçmen siyasetini yeniden gözden geçirme kararı aldı. Ülkeye göçü bıçak gibi kesen uygulama Mart ayında devreye sokuldu. Sertleştirilen göçmen yasası, vatandaşlığa geçişleri büyük oranda kısıtlarken kabul edilen iltica taleplerinin de gerilemesine neden oldu.

Nijmegen Üniversitesi’ne bağlı Göç Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Kees Groenendijk, bir zamanların hoşgörülü ve liberal Hollanda’sının çehre değiştirdiğine işaret ederek, “Toplumumuzun bu kadar kısa sürede değişebileceğini hiç tahmin etmiyordum. Bir zamanlar gayet normal kabul edilen değer, davranış ve prensipler bir çırpıda kayboldu. Bunların olabileceğine imkan vermezdim,” diyor.

'Demir Rita'nın vatandaşlık testi

Hollanda’nın değişim sürecindeki en önemli isim, Göç ve Entegrasyondan Sorumlu Devlet Bakanı Rita Verdonk. Verdonk, iltica başvurusu reddedilen 30 bin ilticacıyı bir an önce memleketine yollamayı ve göç akınını kısıtlamayı planlıyor. Rita Verdonk’un öncülük ettiği ve Mart ayından bu yana uygulanan vatandaşlık testi, göçmen adayların önüne çekilen en büyük engel olarak değerlendiriliyor. Kamuoyunda “Demir Rita” lakabıyla anılan Verdonk, “vatandaşlık testinin asıl hedefinin, göçmenlerin iş ve meslek eğitim sahası edinmesine yardımcı olmak olduğunu” belirtiyor.

Göç Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Kees Groenendijk’e göre ise bakanın ifade ettiği gerekçe doğru olmadığığı gibi, test özellikle aile birleşimine engel oluyor. “Hollandalı siyasetçiler, entegrasyondan göçü frenlemeyi, sınırlandırmayı ve seçici olmayı anlıyor” diyen göç uzmanı Kees Groenendijk, vatandaşlık testinin toplam maliyetinin yaklaşık 350 euroyu bulduğunu, bu rakamın Fas, Endonezya ya da Türkiye’den Hollanda’ya göçmek isteyenler için yüksek olduğunu belirtiyor. Nitekim uygulamanın sonucunda Hollandalı makamların her ay değerlendirdiği 2 bin 500 dolayındaki vatandaşlık başvurusu 150 ila 200 arasına düştü.

Tehditlerden yılmıyor

Göç ve Entegrasyondan Sorumlu Devlet Bakanı Rita Verdonk, sık sık tehdit ve hakaretlere maruz kaldığını belirterek, “Elbette bazen korkuyorum. Theo van Gogh’un ölüm yıldönümünde kurşun geçirmez yelek giymek zorunluluğunun bizzat kendisi ürkütücü. İşin bu boyutlara varacağını tahmin etmiyordum. Ama bundan ürküp pes etmeyi hiç aklımdan geçirmedim,” diyor.