Uluslararası Silahsızlanma Merkezi 10 yaşında
12 Ocak 2004
Merkezi Bonn’daki Uluslararası Silahsızlanma Merkezi’nin temelleri Soğuk Savaş’ın bitmesinin ardından atıldı. 1994 yılında kurulan merkez, ilk olarak Soğuk Savaş döneminin sona ermesinden sonra, kademeli olarak Almanya’dan geri çekilen müttefik kuvvetlerinin arkalarında bıraktığı gayrimenkullerin yeni bir işlev kazandırılması alanında etkin olmuş. Silahsızlanma Merkezi’nin desteğiyle eski kışlalar, sivil halk için sitelere dönüştürülmüş. Merkez Genel Müdürü Peter Croll, kurumun ilk on yıllık çalışmalarına bakıldığında olumlu bir bilanço çıkarıyor:
”Bir kez, merkezin kurulmuş olması bile bir başarı. Günümüzdeki sorunları gözönünde bulundurursak, böyle bir merkez 1994 yılında kurulmamış bile olsaydı, şimdi kurulması zorunlu olurdu. Uluslararası platformda ilk dönemde, daha çok geri çekilen kuvvetlerin arkalarında bıraktıkları gayrımenkullerin değerlendirilmesi alanında etkin olduk, şimdi ise çalışmaların ağırlık noktası daha çok anlaşmazlıkların, çatışmaların önlenmesi alanında.”
Savaşın nedenleri
Merkezin sekiz farklı ülkeden yaklaşık 50 çalışanı, dünya çapında kriz ve anlaşmazlıkların önlenmesi için çaba harcıyor. İktisat, siyaset ve coğrafya uzmanları, BM veya AB gibi uluslararası örgütlere ya da hükümetlere danışmanlık hizmeti veriyor. Savaşları önlemek için çıkış nedenlerini incelemek gerek. Uluslararası Silahsızlanma Merkezi’nin çalışmaları bu yönde de yoğunlaşıyor. Croll, bu noktaya değinerek şunları söylüyor:
”Afrika kıtasının güneyinde çok sayıda nehir bulunuyor. Araştırmalarımız, birden fazla ülkeden geçen nehirlerin ortak kullanımının, barış için çok önemli bir etken olduğunu gösterdi. Bu çabaları diğer alanlara da taşıyabilirsek, işbirliğinin tüm taraflara yararını anlatabilirsek, örneğin su yüzünden yaşanan krizleri engelleme imkanımız olabilir."
El silahlarının sayısının azaltılması
Merkezin gelecek yıllarda en fazla ağırlık vermeyi planladığı konu, kalaşnikof veya standart tüfeklerden sayılan G3 gibi el silahlarının sayısının azaltılması. Almanya’da birkaç yıl önce, orduya yeni bir model geldiği için, büyük miktarda G3 fazlası oluştu. Federal Hükümet de bu fazlayı aralarında Türkiye’nin de bulunduğu bazı ülkelere ihraç etti. Uluslararası Silahsızlanma Merkezi’nden Michael Dedek bu silahların imha edilmesini istediklerini söylüyor:
”Biz, özellikle el silahlarında oluşan fazlanın, ki dünyada gerçekten de çok fazla el silahı var – bu fazlanın imha edilmesini istiyoruz. UNICEF ile birlikte el ele vererek lobi çalışması yaptık. Bazı başarılar kaydettik. Hedefimiz, Almanya’da hükümetin, bundan sonra silah fazlasını ihraç etmeme kararı alması. Ama daha o noktaya gelmedik.”
Onuncu yaşını kutlayan Uluslararası Silahsızlanma Merkezi sayesinde Almanya’da yaklaşık 100 bin tüfek fazlası ihraç değil imha edildi. Ancak dünya çapında silahlanmak için harcanan para arttıkça, merkeze de daha çok iş düşecek.