UAEA'dan İran'a sert uyarı

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’ndan çıkan kararda en önemli mesaj, İran’ın İsfahan’daki nükleer santralın faaliyetini durdurup, Avrupalı yetkililerle görüşme masasına yeniden oturması yönünde. Ajans’ın en önemli hedefi ise Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni devreye sokmadan İran üzerinde baskı kurabilmek.

Görüşmelerin başlangıcında, bloksuz ülkelerin bazılarının dikkate alınmadıkları duygusuna kapılması nedeniyle toplantı ertelenmişti. Ancak daha sonra diplomatik görüşmeler yoğunlaştı. Uluslararası kuruluşun sözcüsü Melissa Fleming, sadece Avrupalılar’ın karar metnine sert talepler koydurmak istediğini duyurarak „Pazarlık masasında, İranlı yetkililerin İsfahan’da faaliyete devam etme kararı hakkında ciddi endişeler dile getiren bir karar var. Ayrıca İran, uranyum zenginleştirme yönünde her türlü adımdan vazgeçmeye çağrılıyor. Buna İsfahan’daki tesis de dahil“ açıklamasını yaptı.

Temsilciler Konseyi, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın en önemli denetim organı. Konsey’de, aralarında Çin, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri’nin de bulunduğu 35 ülke yer alıyor.

İran yönetiminin tavrı

İran heyeti başkanı ise ülkesinin tavrını bir kez daha tekrarladı. Tahran, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’nın, barışçı amaçlarla uranyum zenginleştirmeye izin verdiğini hatırlatıyor. Fakat zenginleştirilmiş uranyum, atom bombası üretiminde de kullanılıyor ve İran’ın da tek amacının bu olduğuna sadece Amerika Birleşik Devletleri inanmıyor. Bu nedenle, Washington’un Konsey’deki temsilcisi Greg Schulte, “İran’ın atom silahı geliştirmesine izin vermemeliyiz“ şeklinde konuştu.

Tahran nükleer araştırmalarını 18 yıl gizli tuttu. Geçen yıl Avrupalılar, İran’ın bu faaliyetinin durdurulmasını sağladı. Bunun için de kısa süre önce ekonomik ve teknik yardım yapma önerisinde bulundular. Ama İran hükümeti bu öneriyi yetersiz buldu ve İsfahan tesisini bu hafta başında yeniden devreye soktu. İranlı temsilciler, bu tesisin çalışmasının durdurulmasını istemenin anlamsız olduğunu belirtiyor. Oysa Tahran’ın bu talebe yanıt vermek için fazla vakti yok.

Temsilciler Konseyi, bundan sonra atılacak adımları kararlaştırmak üzere üç hafta sonra yeniden toplanacak. Önümüzdeki ayın başında da kuruluşun başkanı Muhammed el Baradey temsilcilere, İran’ın nükleer enerji programı hakkında bir rapor sunacak. Diplomatik kaynaklar, kısa süre sonra Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın Güvenlik Konseyi’ne başvuracağını ifade ediyor ve bunun tamamen Tahran’ın tavrına bağlı olduğunu vurguluyor.