Uçmak gerçekten ne kadar güvenli?

Endonezya’da Boeing - 737 tipi bir yolcu uçağının bir yerleşim biriminin üzerine düşmesi sonucu 130’dan fazla kişi öldü. Söz konusu uçak kazası, yedi hafta içinde meydana gelen yedinci facia. Ama uzmanlar, son aylarda peş peşe gelen uçak kazalarına bakarak, uçmanın güvenli olmadığını söylemenin mümkün olmadığını söylüyor.

Uluslararası hava trafiği her yıl yüzde 5 olmak üzere, son 20 yılda hayli arttı. Buna karşılık, son 20 yılda uçmak daha güvenli hale geldi. Şimdilerde uçakla yolculuk etmek, 70’li yıllarla kıyaslandığında, altı kat daha güvenli. Ama yine de her yıl ortalama 1200 kişi uçak kazalarında ölüyor.

Sakıncalı havayolu şirketleri

Ancak bazı havayolu şirketleri, diğerlerine göre daha az güvenli. Bu şirketlerin birçoğu da elbette üçüncü dünya ülkelerinde bulunuyor. Alman sivil havacılık dergisi Aero Intertnational’e göre, Tayvan merkezli China Airlines, AirIndia, Egyptair ve Türk Hava Yolları en sık kaza yapan hava yolu şirketleri.

Bununla beraber, derginin bu istatistiğinde, küçük havayolu şirketleri yer almıyor. Bu gibi şirketlerin kısa bir ömür biçiliyor. Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa gibi birçok Batı ülkesi de küçük havayolu şirketlerine uçuş izni vermiyor.

Veri ve rakamlara bakıldığında, kuzey Amerika, Avrupa ve Doğu Asya’dan, büyük veya küçük, hiçbir hava yolu şirketin son yıl meydana gelen büyük uçak kazalarına karışmadığı görülüyor. 2003’te de durum çok farklı değil: 2003’te dünya genelinde toplam 674 kişi uçak kazalarında yaşamını yitirdi. 509 kişi, Afrika, Latin Amerika, Orta Asya ve Türkiye menşeili uçak şirketlerinin yaptığı kazalarda öldü.

Yetersiz bakım ve eğitimsiz personel

Uzmanlara göre bunun nedeni açık. Büyük ve ünlü havayolları şirketlerini çoğunda uçaklara iyi bakım uygulanıyor, ayrıca iyi eğitimli uçuş ekiplerine sahipler. İyi eğitimli ekipler, hava trafik kontrol hizmet ve sistemlerinde sorun yaşansa da bununla başa çıkmasını biliyor.

Asya, Afrika ve Latin Amerika’daki hava kontrol sistem ve hizmetleri, maalesef çoğunlukla, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü ve Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği tarafından belirlenen standartlara uymuyor. İstatistikler, pilot ve hava trafiği kontrol elemanlarının yetersiz kalmasından kaynaklanan kazalarının sayısının son yıllarda arttığını gözler önüne seriyor.

Fransız Le Monde gazetesi ise, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün, yaklaşık 30 ülkenin hava trafiğinin güvenliği sağlamak için gerekli şartları yerine getirmediğini duyurduğunu yazıyor. Gazetede ayrıca, Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği’nin, denetimler sıkılaştırılmadığı takdirde, 2020 yılında her hafta bir uçak kazasının yaşanacağını hesapladığını belirtiliyor.

Charter uçuşları daha riskli

İsviçre’de uçak kazalarıyla ilgili araştırmalanr yapan bir merkezin araştırmalası, yapılan bir araştırma da çarpıcı bilgiler veriyor. Buna göre charter uçuşları düzenleyen havayolu şirketlerininkaza yapma riski, diğer hava yolu şirketlerine göre 17 kat daha yüksek. Avrupa Birliği ise Ocak ayında ‘sakınclı havayolu şirketleri’nin sıralandığı bir ‘kara liste’ yayınlamayı planlıyor.