Türkiye UCM'ye taraf oluyor

Başbakan Tayyip Erdoğan önceki gün Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) üyelerine seslenirken, Türkiye'nin demokratikleşme adımlarını sıraladı ve uluslararası kamuoyunu da yakından ilgilendiren bir vaatte bulundu. Erdoğan, Türkiye'nin bir dönem PKK nedeniyle uzak durduğu Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) taraf olmak için Roma Statüsü'nü onaylayacağını açıkladı.

Türkiye, PKK'yla mücadelenin "savaş" olarak nitelenmesi ve Türkiye'nin "savaş suçu" işlemekle itham edilmesi olasılığı nedeniyle Roma Sözleşmesi'ni imzalamamıştı. ABD'nin mahkeme karşıtı tavrının da Türkiye'yi etkilediği, iddialar arasındaydı.

Ancak önceki gün Avrupa Komisyonu'nun İlerleme Raporu'nu açıkladığı sıralarda AKPM Genel Kurulu'na seslenen Erdoğan, idam cezası ve DGM'lerin kaldırılması gibi adımlarının atıldığını hatırlatarak, insan hakları alanındaki diğer hedefleri sıraladı. Yeni TCK'da soykırım ve savaş suçuna dair hükümler bulunduğunu hatırlatan Erdoğan, "İç hazırlıklarını tamamlamış olarak kürsüden Türkiye'nin yakın bir gelecekte Roma Statüsü'nü onaylayarak UCM'ye taraf olacağını ilan ediyorum" dedi.

AB ülkeleri anlaşmayı onayladı

AB üyesi ülkeler ile Birliğe aday ülkelerin tamamı mahkemenin yargı yetkisini kabul eden anlaşmayı parlamentolarında onayladı. AB’ye üye adayı ülkeler içinde Roma Tüzüğü’ne imza koymayan ve anlaşmayı parlamentosunda onaylamayan tek ülke Türkiye kaldı.

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin temeli, 17 Temmuz 1998 de kabul edilen Roma Statüsü'yle atıldı. Uluslararası Ceza Mahkemesi, BM’ye üye 67 ülkenin onaylamasının ardından 1 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdi. Mahkeme Başsavcısı da 16 Haziran 2003 günü Lahey'de yemin ederek görevine başladı. Mahkemenin temelini oluşturan Roma Tüzüğü'nü, şu ana kadar 143 ülke imzaladı.

Mahkemeye karşı en büyük tepkiyi ABD göstermişti. ABD, pek çok ülkeyle, kendi vatandaşlarını gerekli herhangi bir durumda mahkemeye teslim etmemeleri için ikili özel anlaşmalar imzaladı.

Suç kapsamı

Savaş, soykırım ve işkence gibi insanlığa karşı suç işleyen taraf ülke vatandaşları kendi ülkesinde yargılanmaz veya gönülsüz ve yetersiz şekilde yargılanırsa Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde hakim karşısına çıkarılacak. Mahkeme, anlaşmayı onayan ülkede suç işleyen yerli veya yabancı her kişiyi statüsüne bakmaksızın teslim alıp yargılayabiliyor. İnsanlığa karşı suç işlediği kabul edilen bir devlet başkanı, darbeci bir lider veya bir kamu yöneticisi de bu mahkemede hakim karşısına çıkarılabilecek. Mahkemenin hakim ve savcıları üye ülke temsilcileri arasından seçiliyor.