Türkiye Libya için devrede

Libya’da isyancıların hava harekâtının komutasını devralan NATO’ya tepkileri büyüyor. NATO birliklerinin yanlışlıkla isyancıların bulunduğu bir tankı hedef aldığı, saldırıda en az dört kişinin öldüğü, 14 kişinin yaralandığı açıklandı. Türkiye ise askerî yolla başarı ümitlerinin tükenmeye yüz tuttuğu Libya’da Kaddafi güçleri ile isyancılar arasında arabuluculuk yapmak üzere devrede. Başbakan Erdoğan tarafından kamuoyuna tanıtılan barış planı Libya’da memnuniyetle karşılandı. Erdoğan’ın söz konusu planı 13 Nisan’da Katar’ın başkenti Doha’da toplanacak Libya Temas Grubu’na sunması bekleniyor.

Söz konusu plan, bir an önce ateşkesin sağlanmasını, Kaddafi'ye bağlı askerî unsurların bazı kentlere uyguladığı kuşatmaların kaldırılmasını ve kentlerden çekilmesini öngörüyor. Ayrıca insanî yardıma olanak sağlayacak bölgelerin oluşturulması ve demokratik dönüşüm sürecinin başlatılması da planda yer alıyor. Türkiye’nin barış girişimi Libya’da memnuniyetle karşılandı. Plana ilk etapta soğuk yaklaşan isyancılar, daha sonra yaptıkları açıklamalarda planı tek bir şartla uygulamaya koymaya hazır olduklarını belirtti. Ulusal Geçiş Konseyi’nin Başkanı Mustafa Abdülcelil, El Cezire televizyonuna yaptığı açıklamada, Kaddafi ile ailesinin ülkeyi terk etmesi halinde, Türkiye’nin barış planını uygulayacaklarını söyledi.

İsyancılar NATO’ya tepkili

Öte yandan Libya’da isyancılar ile askeri harekâtın komutasını devralan NATO arasında da ipler geriliyor. NATO uçaklarının bir süre önce yanlışlıkla isyancıların konvoyunu hedef alması gerginliği artırmıştı. Petrol kenti Brega’da NATO uçaklarının isyancılara ait bir tankı bombaladığının ortaya çıkması, NATO ile isyancıları yeniden karşı karşıya getirdi. NATO Komutanı Russel Harding, saldırı sonucu en az dört kişinin yaşamını kaybettiğini doğrularken, konuyla ilgili inceleme başlatılacağını duyurdu: “Daha düne kadar isyancıların tank kullandığını bilmiyorduk. Brega ile Ecdebiye arasında çok hareketli bir durumdu. Otomobiller bir ileri bir geri hareket ediyordu. Önemli olan şu: Misrata’da sivil halka saldırdığını gözlemlediğimiz birlikler o an o caddede bulunuyordu.”

Afrika’daki Amerikan kuvvetlerinin komutanı General Carter Ham ise Libya krizinin askerî yollarla çözülebileceğine inanmadığını, isyancıların Kaddafi’yi devirmeyi başaramayacağını söyledi. Libya’daki mevcut durumu “yenişememe” olarak tanımlayan Ham, Amerikan hükümetine isyancılara silah verilmemesi tavsiyesinde de bulundu. Libya’da isyancılar ile Kaddafi güçleri arasındaki çatışmalar yedi haftadır devam ediyor. Tarafların yenişememesi ve çatışmaların sona ermemesi ihtimali endişeleri artıyor.

“İşler umulduğu gibi gitmiyor”

Almanya'nın eski Washington Büyükelçisi Wolfgang Ischinger ise Libya'da işlerin başta umulduğu gibi gitmediğini belirtiyor. Ischinger, “Ne yazık ki Libya'daki gerçeklikler bizim için hiç olumlu çıkmadı. Korkulan bir katliamın önüne geçilebilmesi için mümkün olan en hızlı şekilde harekete geçilmesi gerekiyordu. Bu esnada pek çok stratejik belirsizlik ortaya çıktı. Buna rağmen müdahalenin başlatılmasını doğru buluyorum. Ancak uluslararası toplum olarak, bir yenişememe durumunun önlenebilmesi konusunda çok büyük sorunlarla karşı karşıyayız. Böyle bir durumda hem Kaddafi, hem isyancılar, özellikle de Libya halkı kaybeder” diyor.

Ischinger, askeri harekâtlarda her zaman sivillerin de zarar görme ihtimalinin olduğunu belirtirken diğer tehlikelere de dikkat çekiyor. Ischinger, “Her askeri harekât tehlikelidir, çünkü topyekün zarara yol açar. Ayrıca askeri harekâtların bir diğer sorunu da aylarca titizlikle yapılan planlara rağmen sonucunun önceden kestirilememesi. Libya konusunda, BM Güvenlik Konseyi'nin de çok acil aldığı kararla birlikte sorun daha da büyüdü” şeklinde konuşuyor.

Birleşmiş Milletler, insan hakları ihlallerini saptamak üzere bir delegasyonun Libya’ya gönderileceğini açıkladı.

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Başak Özay (AFP, dpa, Rtr, AA, DW)

Editör: Beklan Kulaksızoğlu