Türk eğitim sistemine eleştiri

Küresel çağda eğitim nasıl olmalıdır? 19-26 Temmuz tarihleri arasında Berlin'de bir araya gelen Türkiye ve Almanya'dan toplam 24 öğretmen, bir hafta boyunca bu soruya yanıt aradı. Atölye çalışmaları ve panellerin düzenlendiği eğitim seminerinde öğretmenler görüş alış-verişinde bulundu, kendi eğitim sistemleri hakkında bilgi verdi.

Türkiye'de çok sınav var

Berlin Emil Fischer Lisesi’nde görev yapan öğretmen Annette Nawroth’a göre, Türkiye’de orta öğretim düzeyinde çok sayıda sınavın olması ve öğrencilerin okulun yanı sıra dershaneye de gitmesi dikkat çekici: "Elbette bizde de sınavlar var, hatta merkezi olarak yapılan sınavlar var. Fakat Türkiye’de hiyerarşik sistem ve özel okullar ile sınavlar için gereken özel eğitimin çok daha etkin olduğunu düşünüyorum. Bizde ise özel eğitim derslere yardımcı olarak veriliyor veya özel okulların sayısı artıyor. Ama Türkiye’de özel okulların farklı anlamı olduğuna inanıyorum."

Bölgesel farklılıklar

2. Türkiye-Almanya Öğretmenler Buluşması’na konuşmacı olarak katılan Berlin-Brandenburg Kaliteli Okul Enstitüsü Yöneticisi Hans Anand Pant ise Türkiye’nin farklı bölgelerindeki okullar arasındaki yapısal farklılıklara dikkati çekti. Pant şunları söyledi: "Bizde de bölgeler arasında farklılıklar var, ancak Türkiye’de bölgeler arasında daha ciddi farklılıklar olduğunu düşünüyorum. Donanım ve okula erişim açısından farklılıklar ile her bölgede iyi eğitim verilebilmesi için gereken uygulamaların zorluğu gözlemleniyor. Almanya’da temelde bu tür sorunlar bulunmuyor. Almanya’da bölgeler arasında farklılık ve sorunlar siyasi farklılıklardan kaynaklanıyor."

Eğitimde reform

Almanya’daki federal sistem nedeniyle eyaletler eğitim politikalarını kendileri belirleyebiliyor. Bu da eyaletler arasında farklılığa yol açıyor. Türkiye’deki merkezi eğitim sistemi ise Ankara tarafından belirleniyor. Eğitim Uzmanı Pant, eğitim sisteminin küresel çağa ayak uydurabilmesi için yöneticilerin aldığı kararların değil, öğretmen ve öğrencilerin isteklerinin ve ihtiyaçlarının göz önünde bulundurulması gerektiğini vurguladı. Eğitimde reformun en önemli ögelerinden birinin öğretmen ve öğrencilerin istek ve ihtiyaçlarına göre belirlenen bir sistem olduğunu belirten Pant, "yukarıdan aşağıya verilen talimatlar üzerine kurulu sistemin miyadını doldurduğunu düşünüyorum, artık bu sistem işlemiyor" dedi. Türk eğitim sistemindeki merkeziyetçiliğin azatılması gerektiğini savunan Pant, eğitim ile ilgili kararları hükümet alsa da, bu alanda çalışanların karar sürecine katılımının sağlanmasının önemli olduğunu dile getirdi.

Eğitimdeki eksiklikler

İstanbul Sabancı Üniversitesi bünyesinde kurulan Eğitim Reformu Girişimi Direktörü Prof. Dr. Üstün Ergüder, küresel çağda Türkiye’deki eğitim sisteminin en önemli sorunu kalitenin dağılımındaki eşitsizlik olduğunu belirtti. Ergüder, "bazı kurumlarımız çok kaliteli, PISA araştırmaları bunu gösteriyor. Avrupa'da rekabet edebilecek insanlar yetiştirebiliyoruz biz. Ama acaba bütün sistem öyle mi? Değil. Onun için Türkiye'nin bu kalite sorununu çözmesi gerekiyor" şeklinde konuştu. Cumhuriyetin ilk yıllarında kurulan eğitim sisteminde değişiklikler yapılması gerektiğini belirten Ergüder, "Türkiye'de bir paradigmanın değişmesi lazım. Yani biz artık bir kollektiviteye, muayyen sloganlara hizmet eden insanlar değil, kendi ayağı üzerinde duran, teknoloji kullanabilen, soru sorabilen, önüne sunulan her şeyi doğru kabul etmeyen demokratik bir ortamda, daha küreselleşmiş bir dünyada kendine güvenle yaşayabilecek bir insan yetiştirmemiz lazım" sözleri diğer bir soruna işaret etti.

Üçüncü buluşma Türkiye'de

2. Türkiye-Almanya Öğretmenler Buluşması, Bad Homburg merkezli Herbert-Quandt Vakfı ile Sabancı Üniversitesi’ne bağlı Eğitim Reformu Girişimi tarafından düzenlendi. 2006 yılında Türk ve Alman dışişleri bakanlıkları tarafından hayata geçirilen Ernst Reuter Girişimi tarafından da desteklenen Buluşma, öğretmenler arasında görüş alış-verişinin sağlanmasını hedefleniyor. 3. Türkiye-Almanya Öğretmenler Buluşması'nın önümüzdeki yıl Türkiye'de yapılması planlanıyor.



Jülide Danışman (Deutsche Welle, Berlin)

Editör: Hülya Köylü