1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Suriye'den İsrail'e ret

Bettina Marx13 Ocak 2004

İsrail Devlet Başkanı Moşe Katsav’ın, Şam yönetimi ile ülkesi arasında ötedenberi varolan sorun ve gerginliklere barışçıl çözüm yolları aramak üzere Beşar Esad’a yönelttiği Kudüs’teki görüşme çağrısı, Suriye Devlet Başkanı tarafından reddedildi.

https://p.dw.com/p/AbRI
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad geçtiğimiz hafta Türkiye'yi ziyaret etti
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad geçtiğimiz hafta Türkiye'yi ziyaret ettiFotoğraf: AP

Geçtiğimiz hafta Ankara ve İstanbul’u ziyareti sırasında sempatik tavırlarıyla dikkat çeken ve Türkiye ile ikili komşuluk ilişkilerinde bir anlamda yeni bir sayfa açan Suriye lideri Beşar Esad’ın, bir diğer komşusu İsrail tarafından uzatılan barış dalını böyle, elinin tersiyle itmesi ilginç. Bu konuda Şam’dan yapılan resmi açıklamada, İsrail’in barış atağı bir ”hedef saptırma manevrası” olarak değerlendiriliyor.

"1990 yılındaki Madrit barış konferansı öncesinde, o zamanın ABD Dışişleri Bakanı James Baker ile Başkan Hafız Esad, böyle bir etkinliğin düzenlenebilme koşullarını hazırlamak için yüzlerce saat pazarlık yapmıştı. Nitekim İsrail ile bugüne kadar varolan ikili ilişkilerimiz, bu konferansta sağlanan mutabakatın temeline dayanmaktadır. Barışı sağlamak zor iştir. Belli ön koşulları, müzakere süreçleri vardır. Bu türden medyatik barış atakları, bu süreci zora koşacağı gibi İsrail’in sürdürdüğü fiili işgali teyidden başka bir anlam taşımaz.”

Şam yönetimi adına Suriye Göç Bakanı Butaina Şaban’ın dile getirdiği İsrail’in çağrısına bu ret cevabı üzerine Katsav, Beşar’ın ne yazık ki bir zamanların Mısır lideri Enver Sedat’ın sergilediği olgunluğu gösteremediğini söylüyordu. 77’de Sedat’ın o zamanki İsrail Başbakanı Menahim Begin’in çağırısına uyup Kudüs’e gitmeyi kabul etmesi, bu iki ülke arasındaki barış sürecinin ilk önemli adımını oluşturmuştu. İsrail Devlet Başkanı, radyo yoluyla Suriye lideri Beşar Esad’a yönelttiği çağrıda şöyle demekteydi:

”Bir Devlet Başkanı olarak başka ülkelerden meslektaşlarımı İsrail’e davet etme yetkisine dayanarak, İsrail yönetimiyle tanışması, onlarla, eğer kendi de isterse ciddi müzakerelerde bulunmasını sağlamaya zemin hazırlığı için Suriye Devlet Başkanı’nı Kudüs’e davet ediyorum. Tabii ki biz de onun samimiyetinin ölçüsünü ve amaçlarını öğrenmek istiyoruz. Önemli olan ona karşı böyle bir daveti dile getirmemizdir.”

İsrail Ortadoğu'da barış istiyor

İsrail Dışişleri Bakanı Silvan Şalom ise Katsav’ın girişimini olumlu karşıladığını, Beşar Esad’a yöneltilen bu çağrının, İsrail’in Ortadoğu barışını sağlanması arzusunun samimi olduğunun bir işareti sayıldığını söylüyor:

”İsrail Devlet Başkanı'nın bu davetiyle sergilediği barışçıl tavır, bize aynı zamanda Suriye’nin tutumunu sınama olanağını da tanıyor. Şu anda top Suriye’de. Bakalım dile gelen barış istemi söylemleri gerçek miydi yoksa sadece propaganda amacı mı taşıyordu? Eğer bu çağrıya Suriye olumlu karşılık vermezse, tüm dünyanın huzurunda Şam yönetiminin söylemlerindeki samimiyetsizliği kanıtlanmış olacaktır."

Esad'ın demeci

İsrail tarafı bu açıklamaları yaparken, Beşar Esad’ın, Aralık başında New York Times gazetesinde yer alan bir demecine atıfta bulunuyor. Esad o tarihte, İsrail ile barış görüşmelerine 2000 yılında kesildiği noktadan devam etmeye hazır olduğunu söylemişti. Bu sözler İsrail tarafında oldukça gürültü kopartmış, olay, İsrail’in Golan’la ilgili yeni tehditler savurmasına kadar varmıştı.

Başbakan Şaron ise konuya ilişkin açıklamasında Katsav’ın Beşar’a çağrısına hiç değinmeksizin, ancak Suriye’nin İsrail’e yönelik terörü desteklemekten vazgeçmesi halinde bu ülkeyle müzakere masasına oturabileceğini söylemişti.

İsrail’deki İşçi Parti muhalefeti ise Başbakan Şaron’un tutumunu doğru bulmuyor. Dünya kamuoyunun gözünde İsrail’in Ortadoğu barışını torpilleyen bir görüntü kazandığına işaret eden İsrail İşçi Partisi lideri Dalia İtzig, Şaron-Lapid iktidarından daha yapıcı bir politika talep ediyor.