Sudan’a uluslararası yargı yolu

Darfur’da işlenen suçlar saymakla bitecek gibi değil. Irza geçme, talan, cinayet etnik sürgün gibi suçların ayrıntıları, aklın alamayacağı bir vahşet zincirini andırıyor. Sudan’ın kriz bölgesi Darfur’da yaklaşık dört yıldır insan hakları, devletin silahlandırdığı militanlar, polis ve ordu tarafından çiğneniyor. Sudan devlet Başkanı Ömer Hasan Ahmet el Beşir ise her zamanki gibi suçu başkasına atıyor Ömer el Beşir kısa süre önce Cannes’te yapılan Afrika zirvesinde de aynı şeyleri söylemişti.

Başsavcının delil arayışı

Beşir şöyle konuşmuştu: „Darfur’daki kabilelerarası sınırlı çatışmalar uluslararası müdahale nedeniyle hükümet ile çeşitli gruplar arsındaki mücadeleye dönüştü. Dış müdahale, barışçı çözüm bulma gayretlerimizin boşa gitmesine de neden oldu. Bu yüzden Darfur halkı, polis ve silahlı kuvvetler boy hedefi haline geldi.“

Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı Luis Moreno-Ocampo Darfur katliamıyla ilgili olarak iki yıl boyunca delil aradı ve sonunda iki baş zanlının adlarını açıkladı. Başsavcı Darfur’da savaş ve insanlık suçları işlendiğini belgeledi. Ceza Mahkemesi bütün dünyadaki mültecilerin ifadelerine başvurup Sudan hükümetinin en az iki üyesini de sorguya çekti. Mahkeme görevlilerinin kriz bölgesi Darfur’a girmelerine Hartum yönetimi izin vermedi. Adalet Bakanı Muhammed el Mardi Associated Press haber ajansına yaptığı açıklamada olayları bizzat aydınlatabilecek durumda olduklarını söylerken Devlet Başkanı Ömer el Beşir de Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Darfur meselesine karışmaya yetkili olmadığını savunuyordu.

Darfur halkı için sembolik önemde

Beşir sözlerini şöyle sürdürüyordu: „Sudan Roma antllaşmasını imzalamadığına göre Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni tanıma mecburiyetimiz yok. Ama yine de uzun bir geleneğe sahip etkili adalet sistemimiz olduğunu göstermek için Ceza Mahkemesi ile işbirliği yaptık. Afrika’da bunu bilmeyen yoktur. Üstelik zanlı emniyet ve ordu mensupları da bizzat hükümetimiz tarafından mahkemeye verilmiştir.“

Hartum hükümeti hafta başında, savaş suçu zanlılarını yargılamakta kararlı olduğunu ancak bunun Uluslararası Ceza Mahkemesi’ndeki işlemlerle ilgisi bulunmadığını duyurmuştu. İnsan hakkı örgütleri, Sudan yönetiminin, bölgede gizlenen savaş suçlularının tutuklanmasını önlemek amacıyla Darfur’a barış gücü gönderilmesine karşı çıktığını öne sürüyorlar. Lahey’den tutuklama emri çıktığı takdirde de Sudan’ın zanlıları zorla teslim etmeye zorlanamayacağı da ortada. Darfur halkı için ise, kendilerine yapılan haksızlığın uluslararası bir kuruluş tarafından kovuşturulduğunu bilmek sembolik bir anlam taşıyor.