Stasi dosyalarına herkes bakamayacak

Federal İdare Mahkemesi, geçtiğimiz haziran ayı sonunda aldığı bir kararla, Doğu Alman Gizli Servisi Stasi’nin, eski Başbakan Helmut Kohl hakkında tuttuğu dosyaların, geniş çapta gizli tutulmasına karar verdi. Mahkeme kararı uyarınca, Stasi’nin Helmut Kohl’le ilgili ses kayıtları, bant deşifreleri ve diğer belgeler, araştırma yürüten bilim insanları ve gazetecilere verilmeyecek. Federal İdare Mahkemesi, sözkonusu kararı alırken, Helmut Kohl gibi yakın tarihe mal olmuş siyasetçilerin, kişilik haklarını öncelik aldı. Stasi dosyalarından sorumlu federal yetkili Marianne Birthler, kararın pek çok noktada fazla katı bir tutum içerdiğine inanıyor:

Doğu Alman Gizli Servisi'ne ait belgelerin hala işlendiğine işaret eden Marianne Birthler, sürecin sona ermediği kanaatinde. Bu doğrultuda enerji sarf etmeye devam edeceklerini kaydeden Birthler, insanların geçmiş hakkında soru sorup araştırma yapmalarının engellenemeyeceğini ifade etti.

Federal İdare Mahkemesi eski Başbakan Helmut Kohl hakkında kesin karara varmadan önce, Kohl dosyası kamuoyuna tamamen kapalıydı. İdare Mahkemesi bu durumda değişiklik yaparak istisnalar getirdi.

Kohl'ün talepleri dikkate alınmadı

Stasi dosyalarından sorumlu federal yetkili Marianne Birthler, mahkemenin Helmut Kohl’ün taleplerini tamamen dikkate almadığına dikkat çekti. Buna göre, belli koşullar altında, yakın tarihe mal olmuş kişilerin rızasını almaksızın, bazı Stasi belgeri kamuoyu adına görev yapan kişilere sunulabilecek. Birthler, mahkemenin, Stasi dosyalarının işlenmesinde toplumun yüksek menfaatlerinin bulunmasını sözkonusu karara gerekçe olarak gösterdiğini belirtti.

İlgili kurumlara bir dilekçeyle başvuran araştırmacılar, Alman Federal İdare Mahkemesi’nin aldığı karar uyarınca, Helmut Kohl ya da yakın tarihin öne çıkan diğer isimleri hakkında tutulan dosyaların bir bölümüne göz atma imkanı edinecekler. Ancak verilecek izin, çok katı koşulları yerine getirmek zorunda. Belgeleri talep eden araştırmacının, Doğu Alman Gizli Servisi Stasi’nin faaliyetlerini aydınlatma gibi nihai bir hedefinin olması talep ediliyor.

Stasi dosyalarından sorumlu federal yetkili Marianne Birthler, Federal İdare Mahkemesi’nin aldığı son kararda, araştırmacılar için gazeteci-bilim insanı ayrımı yapıldığına işaret ediyor:

Son 12 yıl içinde medya ve kamuoyunun Stasi dosyalarının işlenmesinde önemli bir işlev üstlendiğini vurgulayan Birthler, Federal Meclis’in de bilim ile medyayı eşit düzeyde gören yasal düzenlemeler yaptığını söyledi.

Bilim insanlarına ayrıcalık

Federal İdare Mahkemesi’nin aldığı son karar, Stasi dosyalarında yer alan belli bilgilere, yalnızca bilim insanlarının ulaşabilmesini hükme bağladı. Stasi dosyalarından sorumlu federal yetkili Marianne Birthler, kararın, mevcut yasal düzenlemelerle çeliştiğini söyledi. Birthler, Helmut Kohl dosyasını şu anda tetkik ettiklerini ve son mahkeme kararı çerçevesinde araştırmacıların bilgisine sunulabilecek belgelerin ayıklandığını belirtti.

Belgelerin denetlenme safhasının Sonbaharda tamamlanmış olacağı, Doğu Alman casuslarının Kohl hakkında tuttukları dosyaya göz atabilmek için şimdiye kadar 10 araştırmacının başvuruda bulunduğu bildirildi.