Sarkozy'nin emeklilik reformuna karşı genel grev

Eylem nedeniyle toplu ulaşım ve eğitim sektörleri başta olmak üzere hayat felç olmuş durumda.

Fransa’nın tüm kentlerinde işçi ve memur sendikaları tarafından ortaklaşa gerçekleştirilecek gösterilere 2 milyon eylemcinin katılması bekleniyor. Sendikaların emeklilik reformunu protesto amacıyla 24 Haziran günü düzenledikleri ilk ortak eyleme yaklaşık 1,5 milyon kişi katılmıştı. Eylem özellikle başkent Paris ve çevresindeki metro, banliyö treni ve şehirler ve uluslar arası tren ve uçak seferlerini olumsuz etkilemekte. Eylem nedeniyle ilk ve orta dereceli okullarda eğitim aksıyor.

Emeklilik yaşı 62'ye yükseliyor

Fransız hükümetinin emeklilik reformu, emekliye ayrılma yaşının özel sektörde 60’dan 62’ye, kamu sektöründe ise şu anda 50 olanların 52’ye, 55 olanların ise 57’ye çıkarılmasını öngörüyor. Reform kapsamında, tam emekli maaşı alabilmek için prim ödeme süresinin 2013 yılından itibaren 41 yıl 3 ay, 2020 yılından itibaren de 41 yıl 6 aya yükseltilmesi öngörülmekte.

Hükümet, emeklilik reformu çerçevesinde şu anda her geçen gün daha da zararda olan emeklilik rejiminde mali denge kurmayı planlıyor. Hükümet kaynaklarına göre, prim ödeyen aktif sayısındaki düşüş nedeniyle emeklilik sistemi iflasın eşiğine gelmiş durumda. 1950 yılında 7 çalışana 1 emeklinin düştüğü OECD ülkelerinde bugün 4 çalışana 1 emekli düşüyor. Bu oranın 2050 yılı perspektifinde 2’ye 1’e gerilemesi öngörülüyor.

“Reformun faturası çalışanlara”

Sendikalar ve sol muhalefet partileri, hükümetin emeklilik reformuna, “çalışanların sırtından finanse edileceği” gerekçesiyle karşı çıkıyor. Sendikalara göre hükümet, emeklilik sistemini kurtarmak için, yüksek gelirliler ve sermaye gelirlerine dokunmak yerine, dar gelirlilerin çalışma süreleri ve ödedikleri primleri artırmayı tercih ediyor.

Ana muhalefetteki Sosyalist Parti, emeklilik kasalarındaki açığın kapatılması için stock-options ve bonusların vergilendirilmesini, işçi ve işverenler tarafından ödenen emeklilik primlerinin artırılmasını öneriyor. Sosyalist Parti böylelikle 2025 yılına kadar 45 milyar euro tasarruf sağlanabileceğini ve açığın kapatılacağını savunuyor. Hükümet, Sosyalist Partinin bu önerisini “emeklilik reformu değil, vergi şoku” olarak değerlendiriyor.

Halkın yüzde 80'i reforma karşı

Ülkede son günlerde gerçekleştirilen kamuoyu anketleri halkın yaklaşık yüzde 80’inin emeklilik reformuna karşı olduğunu gösteriyor. Fransız medyasında ise işçi ve memur sendikalarının ortak eyleminin Nicolas Sarkozy ve hükümeti açısından “test” olacağı yorumları yapılıyor. Fransa’da düzenli olarak gerçekleştirilen “popülerlik” anketlerinde dibe vurmuş olan Sarkozy’nin sendikalarla ortak bir zeminde anlaşamaması halinde yeniden aday olmayı düşündüğü 2012 Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde sert bir darbe alacağı söyleniyor.

Sarkozy'ye ikinci darbe

Sarkozy’yi zor durumda bırakan bir diğer konu da emeklilik reformunu topluma anlatmakla yükümlü Çalışma Bakanı Eric Woerth’ün adının son aylarda yolsuzluk iddialarına karışmış olması. Woerth adı Fransız ve dünya basınında son aylarda L’Oreal şirketinin varisi ve büyük ortağı Lillian Bettencourt’la olan çıkar ilişkisiyle anılıyor. Sendikalar, bu iddialar temelinde Fransız mali şube polisleri tarafından sorguya dahi çekilen Çalışma Bakanı'nın artık kendileri için “muhatap” olamayacağını ima etmekteler.

Yıllardır emeklilik reformu gerçekleştirmeye çalışan ancak bir türlü başarılı olamayan Fransa, Avrupa’da emeklilik yaşının en düşük, emeklilik süresinin ise en uzun yaşandığı ülke olma özelliğine sahip. Fransa’da ortalama emekliye ayrılma yaşı 58,7. Buna karşılık Fransızların ortala emeklilik süresi 24,5 yıl. AB içinde ortalama 19,8 yıl olan bu süre Japonya’da sadece 14 yıl.

AB ülkelerinde emeklilik yaşı

Bu konuda AB içinde Fransa’yla benzerlik taşıyan tek ülke konumundaki Yunanistan da son olarak IMF baskısıyla 2015 yılından itibaren emekliye ayrılma yaşını 63’e yükseltti. İspanya ve Almanya’da emekliye ayrılmak için 67 yaş sınırı tartışılırken, Portekiz, İtalya ve İngiltere gibi ülkeler emeklilik konusunda kadın-erkek farkını kaldırıp 2045’e kadar tüm vatandaşlarının en erken 68 yaşında emekliye ayrılmasını planlıyor. Avrupa Komisyonu ise AB genelinde emeklilik yaşının 70’e çıkarılması konusunda çalışmalar yürütmekte.

Kıta Avrupası'nda emeklilerin maaşları aktiflerin ödediği primlerle finanse edildiğinden, prim ödeyen sayısındaki düşüş emekli maaşlarının ödenmesinde kayda değer bütçe açığına neden oluyor. Yaşlanan Avrupa nüfusu, ekonomik kriz ve devletlerin bütçe açıkları da emeklilik reformunu kaçınılmaz kılan diğer etkenler.

© Deutsche Welle Türkçe

Kayhan Karaca / Paris

Editör: Ayhan Şimşek