Sacharow-Preis Verleihung
17 Aralık 2009
Avrupa Parlamentosu tarafından 1988 yılından bu yana verilen Saharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü’ne bu yıl insan hakları alanındaki çalışmaları nedeniyle Rus insan hakları örgütü Memorial layık görüldü. Ödülü örgüt adına Memorial üyeleri Ljudmila Alexeyeva, Oleg Orlov ve Sergey Kovalyov aldı. Avrupa Parlamentosu Başkanı Jerzy Buzek, ödülün Memorial örgütüne verilmesinden dolayı gururlu olduğunu söyledi.
Memorial, 1988 yılında Stalin dönemi kurbanlarına destek olmak amacıyla kuruldu. Örgütün ilk başkanı, Saharov Ödülü’ne adını veren rejim muhalifi ve Nobel Barış Ödülü sahibi Rus fizikçi Andrey Saharov. Bugün kurulduğu döneme kıyasla daha etkin bir örgüt haline gelen Memorial, kendisine bağlı 80 kuruluşla birlikte Rusya ve eski Sovyet cumhuriyetlerindeki insan hakları ihlallerine karşı mücadelesini sürdürüyor.
"Stalin rejimi sürüyor"
Kurulduğu günden bu yana Sovyet rejimi kurbanlarının unutulmaması, hayatta olanlara destek olunması için çabalayan ve kriz bölgelerine üyelerini gönderen örgüt, ayrımcılık mağduru mültecilere de destek veriyor. Ancak örgütün bu zorlu mücadelesi kimi zaman üyelerin canına dahi mal olabiliyor. Örneğin henüz bu yıl Temmuz ayında Çeçenistan’daki öldürme, kaçırma ve diğer insan hakları ihlallerini araştıran Memorial üyesi Natalya Estemirova kaçırıldıktan sonra öldürülmüştü. Örgütün üyelerinden Oleg Orlov ise Çeçenistan Cumhurbaşkanı Ramazan Kadirov’un kendisine karşı açtığı davayla karşı karşıya. Keza bundan birkaç yıl önce Rusya’da Çeçenistan’daki insan hakları ihlallerine ilişkin çalışmalarıyla bilinen gazeteci Anna Politkovskaya'nın faili meçhul cinayete kurban gitmesi de gözleri Rusya'ya çevirmişti. Memorial üyesi Sergey Kovalyov, Rusya’da Sovyet rejiminin ardından da yeterince zihniyet değişikliği yaşanmadığını belirtiyor: “Hiç kimse kendisini aldatmasın, Stalinizm Rusya’da geçmişe ait bir dönem değil. Totaliter karakter bugüne kadar sürdü ve bu anlayış gerek gördüğünde teröre başvurmaktan çekinmiyor.”
AB'den destek isteği
Avrupa Parlamentosu’nun ödülü Memorial’e vermiş olmasının ardında iki önemli neden bulunuyor. Bunlardan ilki, örgüt üyelerinin olası saldırılara karşı korunmasını sağlamak. İkincisi ise Rus yönetiminin örgüte karşı tutumunun değişmesine yardımcı olmak. Memorial üyesi Kovalyov da Avrupa Birliği’nden, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının Rusya’da uygulamaya konulması için daha fazla baskı yapması için destek istedi.
© Deutsche Welle Türkçe
Martin Durm / Çeviri: Başak Özay
Editör: Beklan Kulaksızoğlu