Sınır ötesi operasyon tartışılıyor

Bir yandan Irak’ın kuzeyinde üslenen PKK’nın Türkiye’ye yönelik saldırıları artırması, diğer yandan Türklerin ‘tarihi bağlarının’ olduğu Kerkük kentinin Irak’taki Kürt kontrolündeki bölgeye dahil edilme çabaları, Ankara’yı hareketlendirdi. Türk hükümet, Irak politikasını yeniden belirlemek üzere çalışmalara başladı.

Yeni Irak politikasının ilk işareti, Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından, 2007’nin ilk günlerinde verildi. Washington yönetimini, “teröristlerin Irak’ı üs olarak kullanıp, Türkiye’ye saldırmaları konusunda adım atmamakla” eleştiren Erdoğan, “gerekirse, Türkiye’nin bu sorunu kendi imkanları ile çözeceği” mesajını verdi.

Yeni süreç işareti

Diplomatik kaynaklara göre, Başbakan’ın işaretini verdiği bu yeni süreç, Türkiye’nin Irak’ta reaktif politikaları geride bırakıp proaktif bir politika benimsemesini içeriyor. Bu proaktif politikanın amacını da, Kuzey Irak’taki PKK ile mücadeleyi bizzat Türkiye’nin üstlenmesi oluşturuyor.

Türkiye, Saddam Hüseyin döneminde pekçok kez, Birleşmiş Milletler Anayasası’ndan gelen sıcak takip hakkına dayanarak, PKK mensuplarını yakalamak amacıyla Irak’a sınır ötesi askeri operasyon düzenlemişti. Bu politika, ABD önderliğindeki uluslararası koalisyonun Irak’ı işgal etmesiyle birlikte sona ermişti. Ancak Irak’ta Saddam yönetiminin devrilmesinin ardından, Türkiye’ye yönelik Irak kaynaklı terör saldırılarının artması, Türk hükümetini, sınır ötesi operasyon olasılığını yeniden masaya getirmeye itmiş görünüyor.

CHP'den destek

Ankara’nın Irak’a sınır ötesi operasyon düzenleme ihtimalını güçlendiren bir başka unsur ise iktidarla hemen her konuda kavga eden ana muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi’nin, sınır ötesi operasyon konusunda sürpiz bir açıklama yaparak, “hükümete destek vereceğini” bildirmesi oldu.

Türkiye’nin yeni proaktif Irak politikasının ikinci unsurunu, Kerkük sorunu oluşturuyor. Iraklı Kürtlerin son üç yıl içinde kente Kürt göçünü teşvik ederek, demografik yapıyı değiştirdiğini savunan Ankara, Kasım ayında Kerkük’ün statüsünün belirlenmesi için referandum yapılmasına karşı çıkıyor.

Bu konudaki proaktif uygulamanın ilk örneğini ise, hafta başında Ankara’da yapılan Kerkük 2007 Toplantısı oluşturdu. Her ne kadar bir sivil toplum kuruluşu tarafından düzenlenmiş olsa da, toplantının Ankara’da yapılmasına izin verilmiş olması, uluslararası camiada “organizasyonun ardında Türk hükümeti var” yorumlarına neden oldu. Nitekim, muhalefet Kerkük konusunda da hükümet ile “dayanışma içinde olduğunu”, toplantıya bizzat Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan Yardımcısı Onur Öymen'in başkanlık etmesi ile gösterdi.

Sınırda hareketlilik

Türkiye’nin sınır ötesi operasyon konusundaki hazırlıkları sadece açıklamalar ve toplantılar düzeyinde de kalmadı. Son dönemde, Türkiye-Irak sınırının Türk tarafında büyük bir askeri hareketlilik yaşanıyor Son gelen haberler, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Çukurca ve Beytülşebap ilçelerindeki askeri birliklerinin, Irak sınırında sıfır noktasına kadar ilerletildiğini, ayrıca bölgeye ek birlikler sevkedildiğini gösteriyor. Türkiye’nin Irak’a hemen bir sınır ötesi harekata başlaması önündeki tek engel olarak ise Washington yönetiminin itirazı bulunuyor.

Türkiye’deki sabırsızlığı ve hareketlenmeyi gören Amerikan yönetimi şimdiden Ankara’yı durdurmak için önlem almaya başladı. İlk uyarı, Amerika Birleşik Devletleri’nin Ankara Büyükelçisi Ross Wilson’dan geldi. Wilson, “Iraklılar'a, barış ve istikrarı korumaları konusunda ancak diyalog yoluyla cesaret verebiliriz" dedi.

Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın üç numaralı ismi Nicholas Burns’ün de Perşembe ve Cuma günü yapacağı Ankara ziyaretinde, kapalı kapılar ardında Türk yetkililere aynı mesajı, bu kez daha açık ifadelerle vermesi bekleniyor.

Şubat'ta kritik zirve

Ancak Washington’dan gelen bu sinyaller bile Ankara’yı durdurmuş görünmüyor. Türk yetkililer, Bush yönetiminin Irak politikasını yeniden belirlediği bu dönemde, ortaya çıkan boşluktan yararlanmayı ve kendi politikalarını empoze etmeyi amaçlıyorlar.

Bu çerçevede, Türkiye’nin işaretlerini verdiği yeni Irak politikasını yürürlüğe koyup koymayacağını ise Şubat ayında yapılacak iki kritik ziyaret belirleyecek. Önce Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, hemen ardından ise Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt Washington’a yapacakları ziyaretlerde, Bush yönetiminin hem sivil, hem de askeri kanadını, Türkiye’nin Irak’a olası bir sınır ötesi operasyonu için iknaya çalışacaklar.