Rüzgar tohumları komşu tarlaya savurunca...

77 yaşında olan alternatif Nobel ödülü sahibi Percy Schmeiser, eşi ile birlikte Batı Kanada’nın küçük yerleşim yerlerinden biri olan Bruno’da kolza bitkisinin tohumlarını ekolojik yöntemlerle yetiştiriyordu. Tarlanın hemen yanındaki kimya ve tohum fabrikası Monsanto, 1998 yılında Schmeiser ve eşini ürünlerinin yüzde 0,6’sında fabrikanın genetik olarak değiştirilmiş tohumlarına rastlandığı gerekçesiyle mahkemeye verdi. Ancak bu tohumlar, ekolojik tarım yapan Schmeiser’in tarlasına rüzgar aracılığıyla taşınıyordu.

Monsanto tarafından, patent haklarını ihlal ettiğimiz gerekçesiyle mahkemeye verildiklerini söyleyen Schmeiser, genetik olarak değiştirilmiş ürünleri lisans sahibi olmadıkları halde yetiştirdiklerini iddia ettiklerini söyledi. Ancak mahkeme Schmeiser’in Monsanto’ya tazminat ödemek zorunda olmadıkları kararına hükmetti.

Yüksek mahkeme, 2004 yılında genlerin hem tohumlarda hem de ürünlerde yer almasını sebep göstererek patenti alınan genlerin Monsanto’nun mülkiyeti olduğuna karar vermişti.. Schmeiserler’in 50 yıllık çalışmalarının zarar görmesi ise kimsenin umurunda olmadı.

Schmeiser zararının karşılanmasını istiyor

Bu nedenle şimdi de Schmeiser firmayı dava ediyor. Yüksek mahkemenin bu kararla gen sahiplerine hangi bitki ya da hangi çiftçi olduğuna bakılmaksızın, patenti kontrol etme hakkı verdiğini söyleyen Schmeiser, bu tür tarım yapan lisans sahiplerinin çevreye verdikleri zarardan da sorumlu tutulmaları gerektiğini belirterek “Tohumun içindeki bir genin lisansına sahipseniz ve onu, üzerindeki kontrolünüzü kaybedebileceğiniz çevresel koşulların içinde yetiştiriyorsanız, meydana gelen zararlardan da sorumlu tutulmalısınız. Çeşitlilikte ve yerel tohumlarda azalma, en önemlisi de ekolojik üretim yapan çiftçilerin üretim haklarını ellerinden alma bu zararlardan birkaçı” diyor.

Schmeiser’in ekolojik üretim yapılan tarlasında genetik değişikliğe uğramış ürünler boy verince Schmeiser, Monsanto firmasından bu ürünlerin tarlasından ayıklanmasını talep etti. Ancak Monsanto’dan hiçbir yanıt almaması üzerine, Schmeiser bu ürünleri kendisi ayıkladı ve faturayı firmaya gönderdi. Firma ise hiçbir ödeme yapmadı, hatta bu nedenle mahkemeye başvurdu. Ve şimdi, 600 dolarlık zarara rağmen dava temyize gidecek, çünkü bu karar diğer davalar için de emsal teşkil edecek.

Schmeiser, Monsanto’nun suçlu bulunması halinde, ABD ve Kanada’da pek çok tazminat davası açılacağını düşünüyor. Zira Schmeiser’e göre, ekolojik üretim yapan bir çok çiftçinin ürünleri, tohumların birbirine karışması nedeniyle ‘saf ekolojik’ olma özelliğini kaybetti ve bu büyük ekonomik kayıplara neden oldu.