Rusya-Belarus hattında doğalgaz savaşı

Rusya'nın doğalgaz borcunu öne sürerek Belarus'a doğalgaz sevkiyatını azaltması, Belarus yönetiminin karşı adımını getirdi.

Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko, Rusya'dan Avrupa'ya doğalgaz taşıyan transit boru hatlarından sevkiyatın durdurulması talimatını verdi. Lukaşenko gerilimin bir "gaz savaşına" dönüştüğünü duyurdu ve ülkesinin Rusya tarafından rencide edilmesine izin vermeyeceğini vurguladı. Lukaşenko, borçlarını ödemek için gerekli parayı bulduklarını, ancak Rusya’nın da onlara borcu olduğunu söyledi ve "Hükümete Gazprom transit ücretini ödeyene kadar Avrupa'ya gaz sevkiyatını durdurması talimatını verdim" dedi. Lukaşenko, Gazprom’un transit geçiş için Belarus’a 260 milyon dolar borcu olduğunu ifade etti.

Rusya, Avrupa’ya gaz sevkiyatını Ukrayna üzerinden güçlendirmeyi hedefliyor. Ukrayna Başbakanı Mikola Azarov, ülkesinin topraklarından geçen doğal gaz miktarını artırmaya hazır olduğunu duyurdu ve "Biz yılda 15-20-30 milyar metre küp daha fazla gaz gönderebiliriz" açıklamasını yaptı.

Avrupa'nın doğal gaz ihtiyacının yüzde 25'ni karşılayan Rusya, bu gazın yüzde 80'lik bölümünü Ukrayna, yüzde 20'lik bölümünü de Belarus üzerinden gönderiyor.

Moskova ile kriz

Rusya Belarus’un 192 milyon euro tutarındaki doğal gaz borcunu ödememekte direndiğini iddia ediyor. Rus Gazprom şirketinin şefi Aleksey Miller, Belarus yöneticileri ile görüşmelerden en azından küçük bir ilerleme sağlandığını söylerken şunları kaydetmişti:"Belarus gerçi doğal gaz borçlarını kabul etti ama bu borçları bize para karşılığı olarak değil, makine, teçhizat ve diğer mallar ile ödeme önerisinde bulundu."

İlk talimat Medvedev'den

Ancak Rus doğal gaz şirketi Gazprom şefinin bu açıklamaları Rusya Başbakanı Medvedev'i tatmin etmedi. Medvedev, “İki ülke arasındaki sözleşmeye göre borcun yabancı para kuru üzerinden ödenmesi gerekiyor. Gazprom başka bir şey kabul etmemelidir; ne pasta, ne tereyağı, ne de peynir… Bunu Belarus ortaklarımız da anlamak zorundadır” diyerek, Gazprom'dan yaptırımda bulunmasını istedi.

Gazprom'dan aşamalı yaptırım

Gazprom şefi Miller, Belarus'a doğalgaz sevkiyatlarını ilk aşamada yüzde 15 oranında azaltma kararı alırken, kesinti bugün yüzde 30 düzeyine çıkartıldı. Eğer Belarus önümüzdeki günlerde adım atmazsa, kesinti yüzde 85'e kadar yükseltilecek. Moskova, doğal gaz anlaşmazlığında Minsk’i uzlaşmaya zorlamayı hedefliyor.

Belarus doğalgaz şirketi Beltransgas ise Rusya’nın kısıtlama kararını yasadışı olarak nitelendirdi ve hiçbir gerekçeye dayanmadığını savundu. Beltransgas, Rusya Başbakanı Medvedev’in eski bir Gazprom müdürü tarafından yanıltıldığını, sürekli olarak Belarus'un Rusya'ya borcundan söz edildiğini açıkladı. Bu arada Rusya doğal gazının Avrupa’ya Belarus üzerinden sevk edilmesi dolayısıyla Gazprom’un aslında iki milyar dolar borcu olduğu iddiası da ortaya atıldı.

AB uyardı

Avrupa Birliği Komisyon'u taraflara Avrupa'ya doğalgaz sevkiyatı konusundaki anlaşmalara sadık kalınması konusunda uyardı. AB Komisyonu'nun Enerji'den Sorumlu Üyesi Günther Öttinger'in Sözcüsü Marlene Holzner, "Biz doğalgazın Batı Avrupa'ya ulaşmasında bir sıkıntı beklemiyoruz" açıklamasını yaptı.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/Ajanslar, AŞ/DA/ÇA