Rejim değişmiyor, sistem serbestleşiyor

Görünüşte komünizme bağlılık. Ama aynı zamanda da tutuk adımlarla plan ekonomisinde reform arayışı. Küba komünistlerinin 14 yıllık bir aradan sonra düzenledikleri Havana’daki kongrenin sonuçları böyle özetlenebilir. Kongrenin en heyecan verici özelliği, on yıllardır bu ada devletini yöneten Fidel Castro’nun parti liderliğini de kardeşi Raul’a devredip, bir daha dönmemek üzere siyaset sahnesinden çekilmesiydi.

Fidel Castro, kongrenin kapanışında bir kez daha delegelerin sevgi gösterilerine mazhar oldu. 84 yaşındaki Castro oldukça yorgun görünüyordu. Tek bir kelime söylemeden Komünist Parti başkanlığından ayrıldı.

Konuşmayı, artık Küba’nın mutlak hâkimi olan kardeşi Raul Castro’ya bıraktı. 2008 yılında devlet başkanlığına getirilen Raul Castro, Komünist Parti Birinci Sekreterliği’ni de ağabeyinden devraldı. 50 yıldır Küba devrimi için mücadele eden Raul Castro, şimdi sosyalist plan ekonomisini temkinli bir şekilde düzeltmeye çalışacak. Küba'nın yeni lideri karşılarındaki en büyük tehlikenin kendi açıkları olduğunu, hataları düzelip akıl ve prensipler doğrultusunda yeni gelecek vizyonu tasarlamak zorunda olduklarını da söyledi.

Karma rejim provası

Kübalılar değişime hazırlıklı olmak zorundalar. Gizli işsizliği azaltmak üzere şimdiye kadar binlerce Kübalı işten çıkarıldı. Kamu görevlilerinin sayısı yüzde yirmi oranında azaltılacak. Devlet Kübalılara, ‘işinizi kurup, paranızı kendiniz kazanın’, diyor. Derin ekonomik krize sürüklenen ve sosyal yardımlara harcayacak parası kalmayan Küba’da gıda maddesi sübvansiyonları da makaslanıyor. Havana yönetimi çareyi ferdi teşebbüsçülüğü yaymakta arıyor. Aylar önce başlatılan reformlar parti kongresinde de onaylandı. Kongreyi izleyen Kübalılar ekonomik problemler nedeniyle geleceği kurtaracak değişikliklerin kaçınılmaz olduğunu ancak hükümetin kararlaştırdığı tedbirlerle ekonomik durumun nasıl düzeltilebileceğini kestirmenin zor olduğunu belirtiyorlar.

Komünizme devam andı

Raul Castro, rejimin tamamen değişmesinin söz konusu olmadığını ve plan ekonomisini biraz daha fazla piyasa serbestliğiyle zenginleştirmeyi hedeflediklerini vurguladı. Raul Castro kongrede şöyle konuştu: 'Komünist Parti Merkez Komitesi Birinci Sekreteri olarak benim için öncelikli görev ve hayatın anlamı sosyalizmi savunmak, yaşatmak ve geliştirmektir. Ve de kapitalist rejimin yeniden gelmesine hiçbir zaman izin vermemektir.'

Küba’da siyasi açılmadan eser yok. Rejime muhalif olanlar ise özgürlüklerin genişletilmesini ve Komünist Parti’nin tek parti olma iddiasından vazgeçmesini talep ediyorlar. Aynı zamanda, kongrede alınan kararların er veya geç sistemin çökmesine yol açacağını savunuyorlar.

Ama ‘eski tüfekler’ şimdilik kimseye göz açtırmıyor. Castro 79 yaşında. Vekillerinin yaşları da 80 ve 78. Görev süresinin on yılla sınırlandırılması onlar için anlam taşımıyor. Küba komünistleri nesil değişikliğini erteledi. Fidel Castro nihai olarak siyasete veda etmiş olsa bile.

Deutsche Welle Türkçe

Martin Polansky/A. Günaltay

Editör: Murat Çelikkafa