Putin: "Ucuz doğal gaz devri bitti"

Rusya’nın başkenti Moskova’da Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü OPEC benzeri bir doğal gaz karteli oluşturmak amacıyla 12 doğal gaz üreticisi ülke bir araya geldi. Moskova’daki Doğal Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu’nda bir konuşma yapan Rusya Başbakanı Vladimir Putin, doğal gazın pahalanacağını ve “ucuz enerji kaynakları ve doğal gaz döneminin sonuna gelindiğini“ söyledi.

Doğal gaz sektörünün gelişmesi için yapılan gerekli harcamaların giderek yükseldiğini belirten Putin, doğal gaz arama, üretim faaliyetleri ve ihracatın maliyeti artırdığını dile getirdi. Yaşanmakta olan küresel mali krize de değinen Putin, tüm bunlar yüzünden doğal gazın fiyatının yükseleceğini söyledi.

Kartelin temelleri atıldı

Moskova’daki toplantında bir araya gelen doğal gaz üreticisi ülkeler ise aralarındaki işbirliğini artırmayı hedefliyor. Petrol ihracatcısı ülkelerin oluşturduğu OPEC benzeri bir kartel oluşturmayı hedefleyen doğal gaz üreticileri, bunun temellerini Moskova’da attılar.

Doğal gaz ihracatçısı 12 ülkenin enerji bakanlarının Rusya'nın öncülüğünde attıkları bu adım, yeni bir kartelleşmeye ve fiyatların artmasına neden olacağı gerekçesiyle AB ve ABD tarafından tepkiyle karşılanıyor. Putin ise bu yöndeki endişelerin yersiz olduğunu savunuyor.

Doğal gaz üreticileri işbirliğini artırıyor

Doğal gaz ihracatçısı ülkelerin karşılıklı bilgi alışverişi amacıyla oluşturdukları gayrı resmi forumun geçmişi 2001 yılında dayanıyor. Bugüne kadar sadece durum değerlendirmesi yapmakla yetinen doğal gaz üreticisi ülkeler, değişen ekonomik koşulları da göz önünde bulundurarak daha etkin bir işbirliğine gitme kararı aldı. Bu çerçevede geçen Ekim ayında Rusya, İran ve Katar, petrol ihracatç eden ülkeler teşkilatı OPEC benzeri bir yapılanmanın, doğal gaz üreticileri tarafından da oluşturulması yönünde mutabık kalmışlardı. Söz konusu üç ülke, dünya doğal gaz rezervlerinin yarısından fazlasına sahip.

Doğal gaz ihraç eden ülkeler teşkilatının daha ziyade koordinasyon görevi üstlenmesi öngörülüyor. Dünyanın en önemli enerji şirketlerinin başında gelen Rus Gazprom tröstünün yönetim kurulu başkan vekili Alekansder Medvedev, teşkilatın, bu yönüyle OPEC'ten farklı olacağını kaydetti:

Medvedev, "OPEC'deki mekanizmalar doğal gaz pazarında işe yaramaz. Çünkü OPEC, fiyatları etkileyebilmek için üretim kotaları koyuyor. Biz böyle bir uygulamaya gitmeyeceğiz. Daha uzun vadeli sözleşmeler yapmayı hedefliyoruz. Umarım bu politakada bir değişiklik olmaz. Sözleşme yapıldığında, hem tedarikçi hem de müşterinin karşılıklı yükümlülükleri tam ve açık olarak belirlenmiş oluyor” dedi.

Nitekim Gazprom, bu politikadan taviz vermemekte ısrarlı. Rus enerji devinin, Almanya'ın önde gelen enerji işletmeleri arasında olan E.On ile 2036, Wintershall şirketiyle de 2043 yılına kadar sözleşmeleri bulunuyor.

Petrol ve doğal gaz farkı

Petrol ve doğal gaz pazarlarının farklılık arz etmesinin pek çok nedeni var. Örneğin ham petrolü deniz ya da kara yoluyla taşımak mümkün. Oysa doğal gaz iletimi ancak boru hatlarıyla mümkün. Gerçi sıvı haldeki doğal gazın deniz yoluyla taşınması mümkün. Ancak sıvılaştırma işlemi son derece zahmetli ve pahalı bir yöntem olduğu için pek tercih edilmiyor. Nakledilen doğal gazın sıvı hale getirilmesi için ısının eksi 162 dereceye düşürülmesi ve nakil işlem bitene kadar da bu ısının muhafaza edilmesi gerekiyor. Ayrıca sevkedilen doğal gaz miktarının da yaklaşık dörtte biri, bu işlem sırasında kayboluyor.

Rusya, ortak bir çatı örgütü sayesinde başta nakliye olmak üzere, pek çok sorunun daha kolay aşılacağını, bunun da sonuçta tüketicilerin yararına olacağını savunuyor. Gazprom sözcüsü Sergey Kupriyanov'a göre, OPEC benzeri bir doğal gaz teşkilatı tüm tarafların yararına olacak.

Kupriyanov’un değerlendirmesi şöyle: “Doğal gaz ihracatçısı ülkelerin daha etkin bir işbirliğine gitmesinin, tüketiciler tarafından olumsuz karşılandığı yönünde bazı yorumlar duyuyoruz. Ancak diğer taraftan alıcı konumundaki ülkelerin ve özellikle de AB üyelerinin, doğal gaz üreticisi ülkelere, ortak bir enerji politikası oluşturmaları yönünde çağrılar yaptıklarına da şahit oluyoruz. Bence işlerin koordine edilmesi, her iki tarafın da çıkarına olacak.”