Polonya’da füze kalkanı tartışması

Avrupa, ABD’nin antibalistik füze kalkanı projesi nedeniyle bölünüyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Amerikan savunma projesinin Rusya’nın güvenliğini tehdit ettiğini söylerken, Washington sürekli olarak savunma şemsiyesinin Rus füzeleriyle ilgisi olmadığını dile getiriyor.

Amerikan savunma füzelerinin üslendirileceği Polonya’da da görüş ayrılıkları çıktı. Polonya’nın iktidar ve muhalefet partileri bir araya gelerek ortak tutum belirlemeye çalıştı.

Ancak Polonya Başbakanı Jaroslaw Kaczynski liderliğindeki muhafazakar milliyetçi parti yandaşsız kaldı. Polonya Başbakanı’nın liberal muhafazakar muhalefet kanadının lideri Donald Tusk’ı projeyi destekleyenler safına katma girişimleri sonuç vermedi.

"Başbakan saçma bir tez öne sürdü"

Şimdiye kadar bu konuda renk belli etmemeye özen gösteren Tusk, Başbakan Kaczynski ile yaptığı görüşmenin kendisini dehşete düşürdüğünü söyledi: “Başbakan bu görüşmede, füzesavar roketlerinin ne amaçla üslendirileceğinden haberi olmadığını gösterdi. Başbakan projenin Polonya’yı Kuzey Kore füzelerinden koruyacağını söyledi. Doğrusu buna hayret etti. Kaczynski ya tam bilgi sahibi değildi ya da kasıtlı olarak yanlış bilgi vermeye çalışıyordu. Son derece saçma bir tez öne sürdü.“

Polonya’nın milli güvenlik kurulu önümüzdeki hafta toplanarak ABD ile somut müzakerelere başlanmasını karara bağlayacak. Milli güvenlik kurulunun genel sekreteri Vladislav Stasiak, Amerikan füzesavar projesine katılma kararının henüz verilmmediğini hatırlattı. Stasiak, “Konuyu ciddiyetle ele alacağız. Çekler gibi, bugün ’evet’, yarın ise ’hayır’ dememiz söz konusu olamaz. Çek Cumhurbaşkanı Vaclav Havel bu projenin bütün hür dünya için önemli olduğunu söylemişti. Bunun son derece önemli bir girişim olduğuna biz de inanıyoruz.“

Avrupa turu sırasında Polonya Başbakanı Jaroslaw Kaczynski tarafından kabul edilen ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Daniel Fried yeni savunma projesinin bütün Avrupa’nın güvenliği açısından son derece önemli olduğunu dile getirdi. Fried böylelikle, Polonya’nın tek başına karar almasının Avrupa’yı güvenlik alanında bölüp zayıf düşüreceğini söyleyen AB Konsey Dönem Başkanı Almanya Başbakanı Angela Merkel’in görüşlerine katılmadığını belli etmiş oldu.

"Alternatif sistem yok"

Polonya Savunma Bakanı Aleksander Szczyglo, Avrupa’dan gelen bütün eleştirilere rağmen Amerikan antibalistik savunma sisteminin alternatifi bulunmadığını ifade etti: “Eş değerde bir savunma sistemi oluşturma imkanına ne AB ne de NATO sahip. Konuyla ilgili açıklamalar sondaj niteliğindeki görüşmelere dayanmakta olup somut bir plan içermemektedir.“

Washigton yönetiminin füzesavar sistemiyle ilgili ortaklık önerisini Polonya’ya iletiş tarzı Kaczynski hükümeti bünyesinde farklı tepkilere yol açtı. Füzesavar projesi savunma işbirliği önerisinin yer aldığı yazılı mesaja Polonya hükümetinin vereceği cevabın hazır metni de eklenmişti.