Petrol piyasasında düzelme belirtileri

Petrol Üreticisi Ülkeler Örgütü (OPEC) yetkilileri, uluslarası basının temsilcilerine hemen her gün piyasalara yeterince petrol sunulduğunu tekrarlayıp duruyorlar. Ancak gerçekler, OPEC yetkililerinin yansıtmak istediği tabloyla pek uyuşmuyor. Dünya ekonomisi hızla büyüyor ve rakamlar büyümenin önümüzdeki yıllarda da devam edeceğini ortaya koyuyor. Petrol arzı, ekonomideki büyümeye yeterli karşılığı veremiyor.

Petrol Üreticisi Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) rakamları duruma daha da netlik kazandırıyor: Birkaç yıl öncesine kadar uluslararası piyasalara, talebin yaklaşık yüzde 12 daha fazlası petrol sunuluyordu. Bu, günde 7 milyon varil ham petrole karşılık geliyordu. Ancak talebin hızlı gelişimi, bu farkın erimesine neden oldu. Petrol talebindeki patlamada, özellikle Çin ekonomisinin hızlı büyümesinin büyük etkisi oldu. Gelinen noktada, petrolde taleple arz arasındaki fark, 7 milyon varilden 1 milyon 500 bine indi. Fark bu düzeye gerilerken, toplam talep günde 82 milyon varili bulmaktadır.

Riskleri beraberinde getiriyor

Arz ile talebin arasındaki farkın bu kadar az olması, riskleri de beraberinde getiriyor. Herhangi bir OPEC üyesi ülkede üretimin durması halinde petrol talebinin karşılanmasında güçlük çekilebiliyor. Nijerya’da yaşanabilecek bir grev ya da günde 1 milyon 600 bin varil petrol üreten Rus petrol grubu Yukos’un yaşadığı sıkıntılar, uluslararası petrol piyasalarında da etkisini hissettirebiliyor.

Talebin ilerleyen aylarda günlük 2 milyon 500 bin varil daha da artacağı tahminleri, kapımızda duran bir sonraki krizin habercisi... Çünkü üretimini artırarak, talep artışına uygun karşılığı verebilecek konumdaki tek ülke yalnızca Suudi Arabistan. Diğer üretici ülkeler, zaten kapasitelerini zorlayarak üretim yapıyorlar.

Kükürt oranı yüksek, kalitesiz petrol

Üzerinde durulması gereken bir başka nokta da, OPEC üyesi ülkeler tarafından üretilen petrolün büyük bölümünün, kükürt oranı yüksek ve kalitesiz petrol sınıfına girmesi. Kükürt oranı yüksek petrolün günlük üretimi günlük 29 milyon varili buluyor. Oysa talep, daha çok kükürt oranı düşük ve kaliteli petrol yönünde... Bu gelişme de, petrol fiyatının hızla yükselmesinin önemli etkenlerinden biri.

Uzmanlar, uluslararası petrol piyasasının ”hassas ve kırılgan” bir konumda bulunduğuna dikkat çekerek, böyle bir ortamda ”korku faktörü”nün de kendisini daha kolay hissettirebileceğini vurguluyorlar. Irak’ta petrol boru hatlarına yapılan saldırılar, Suudi Arabistan’a ya da Wall Street’e yönelik yönelik terörist tehditlerin artışı, geçtiğimiz haftalarda panik içinde petrol alımlarına neden oldu. Buna bir de petrol piyasalarının 2004 yılına kadar yabancısı olduğu spekülatif hareketler eklendi. Aralarında Cezayir Petrol Bakanı Şekip Halil’in de bulunduğu bazı uzmanlar, spekülatif oyuncuların başında gelen yatırım fonlarının petrol pazarını terk etmesi halinde, petrol fiyatlarının da birkaç dolar birden düşebileceğini belirtiyorlar.

Günlük talep artacak

Uzmanlar, petrol fiyatının artışını kısa vadede durdurabilecek unsurun, petrol arzını artırmak için daha fazla adım atılması olduğu konusunda hemfikir. Ancak üretim artışı, maliyeti oldukça yüksek yatırımların yapılmasını gerektiriyor. OPEC’in hesaplamalarına göre, 2010’a kadar 89 milyon varili bulacak günlük talep, 2020 yılına kadar 106 milyon varile çıkacak. Ancak OPEC Başkanı Purnomo Yusgiantoro, üretimin talebe kısa vadede yetişebilmesinin mümkün olmadığını açıkladı.