Petrol felaketinin faturası nasıl ödenecek?

Bir türlü önü kesilemeyen petrol felaketinin yolaçtığı zararları kimin karşılayacağı hâlâ bilinmiyor. Petrol devi BP, Meksika Körfezi'nin 1500 metre derinliğindeki delikten çekilen petrolü satarak, bu miktarı bölgede insan ve çevrenin korunmasına aktaracağını açıkladı. Batan petrol platformunun ismi "Deepwater Horizon" tüm dünyada olumsuzluğu çağrıştırdığı için de basın açıklamasında sadece kuyunun kısaltması olan MC252 kelimesi kullanılıyor ve fonun oluşturulmasıyla, 1990 tarihli ABD Petrol Kirliliği Yasası'nın öngördüğü yükümlülükten de fazlasının yapıldığının vurgulanmasına dikkat ediliyor.

Tarihin tekerrür etmesinden çekiniliyor

Sivil toplum örgütleri, petrol felaketinin faturasını sonuçta insanların ve sahil şeridindeki doğanın ödeyeceğinden endişe ediyor. Çevre örgütü Greenpeace'in sözcüsü Cindy Baxter, geçmişteki tecrübelerin, petrol şirketlerinin bu tür felaketlerde faturayı başkalarının üzerine yıkmayı başardığını gösterdiğini belirtiyor ve Exxon Valdez tankerinin batışından sonra yaşananları hatırlatıyor.

Exxon şirketinin, tazminat talep edenleri çok uzun bir süre mahkemeden mahkemeye taşıdığını, başlangıçta 5 milyar dolarlık talepten geriye kala kala 500 milyon dolar kaldığını anlatan Baxter, tazminat bekleyen birçok kişinin öldüğünü, felaketin ardından temizleme çalışmalarına katılan ve kullanılan kimyasal maddeler yüzünden hastalanan birçok kişinin de, bu süre içinde hayatını kaybettiğini belirtiyor.

Exxon Valdez tankerinin 1989 yılının Mart ayında Alaska açıklarında batması sonucu 41 milyon litre ham petrol denize sızmış ve bugün bile sahil şeridinde ve deniz tabanında izleri silinmemiş olan felakete neden olmuştu. Tazminat davası ise 19 yıl sürmüştü.

"İlaç hastalıktan daha tehlikeli."

Meksika Körfezi'nde de Alaska'da kullanılan kimyasallar, en başta da Corexit adlı kimyasal seyreltici kullanılıyor. Corexit, petrolü en iyi temizleyen madde olarak biliniyor, ancak aynı zamanda da yoğun miktarda kullanıldığında doğaya ölümcül zarar verdiği gerekçesiyle yoğun bir şekilde tartışmalı. Greenpeace sözcüsü Cindy Baxter, bu maddenin kullanımının örneğin İngiltere'de yasak olduğunu belirtiyor. "İlaç hastalıktan daha tehlikeli." ifadesini kullanan Baxter, Corexit gibi seyrelticilerin, petrolü sadece daha küçük parçalara ayırdığını, ancak ortamı temizlemediğini söylüyor. BP için en önemlisinin, kumsalları dev petrol tabakalarının kaplamaması olduğunu kaydeden Baxter, bunun şirketin imajına uymayacağını vurguluyor.

Bölge halkı ise, varlıklarını tehdit eden bu felaketin ardından, 1980'lerde Alaska'da yaşananların benzeri bir şekilde, tazminat için 20 yıl bekleyecekleri korkusu içindeler.

Obama, 11 Eylül ile karşılaştırdı

Bu arada tepkiler sadece BP'ye yönelik değil. Başkan Barack Obama da, kriz yönetiminde yetersiz kaldığı ve BP'ye yeteri kadar sert davranmadığı suçlamalarıyla karşı karşıya. Kamuoyu araştırmaları, halkın Obama'ya bu kriz ile ilgili olarak kırık not verdiğini gösteriyor. Başkan Obama dün, sızıntının başladığı tarihten bu yana dördüncü kez bölgeye gitti.

Petrol sızıntısının çevre ve enerji konusundaki yaklaşımı, 11 Eylül saldırılarının dış politika konusundaki yaklaşımı etkilediği ölçüde etkileyeceğini söyleyen Obama, mağdurlara da yardım sözü verdi ve bölgenin kriz atlatıldıktan sonra, önceki durumundan da iyi bir konuma getirileceğine inandığını söyledi.

Başarıya ulaşılana kadar daha belli bir süre geçmesi gerektiğini de vurgulayan Obama, yine de bölgede birçok sahilin petrol sızıntısına kurban gitmediğini, kontrollerin sıkılaştırılması yönünde direktif verdiği için de, Meksika Körfezi'nden çıkan balıkların ve deniz mahsüllerinin yenebilir olduğunu söyledi.

Bugün, bölgeye yaptığı iki günlük geziden sonra Washington'a dönecek olan Başkan Obama, ilk kez Oval Ofis'ten halka seslenecek. Bölgeye ziyareti sırasında edindiği izlenimleri ve BP'den taleplerini dile getirmesi beklenen Obama, ayrıca çevre felaketinin sonuçları ile mücadele edilebilmesi için bir fon oluşturulması yönündeki planları açıklayacak.

© Deutsche Welle Türkçe

Helle Jeppesen / Çeviren: Aydın Üstünel

Editör: Murat Çelikkafa