1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Papa 16. Benedikt: “Üzgünüm”

Ajanslar16 Eylül 2006

Vatikan, Papa 16. Benedikt'in, sözlerinin Müslümanları incitmesinden dolayı son derece üzgün olduğunu bildirdi. Almanya Başbakanı Angela Merkel ve AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Franco Frattini, Papa'ya destek verdi. Ancak İslam alemi Vatikan'dan gelen açıklamayla yetinmiyor.

https://p.dw.com/p/AZhi
Papa 16. Benedikt'in Almanya ziyaretinde İslamiyetle ilgili sarfettiği sözler günlerdir dünya gündemini meşgul ediyor.
Papa 16. Benedikt'in Almanya ziyaretinde İslamiyetle ilgili sarfettiği sözler günlerdir dünya gündemini meşgul ediyor.Fotoğraf: AP

Katolik Kilisesi’nin lideri Papa 16. Benedikt’in Almanya ziyareti sırasında İslamiyet ile ilgili olarak söylediklerine tepkiler yağmaya devam ederken, Papa tansiyonu düşürmek için adım attı. 16. Benedikt'in Vatikan Başbakanı Kardinal Bertone aracılığıyla yaptığı açıklamada, konuşmasının yanlış anlaşıldığını ima etti. Bertone konuya ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, "Papa, konuşmasının bazı bölümlerinin Müslümanların duyarlılığını inciticiymiş gibi bir hava oluşturmasından, kendi niyetine tümüyle ters biçimde yorumlanmasından dolayı son derece üzgün" dedi.

Açıklamada, Papa’nın din ile şiddetin birbiriyle bağdaştırılamayacağını vurgulamak dışında bir amaç taşımadığı belirtilerek, şu ifadelere yer verildi: “Papa, oradaki konuşmasında genel itibarıyla din ile şiddet arasındaki ilişkiyi irdelemekte, hangi taraftan olursa olsun şiddete dinsel bir gerekçe göstermenin net ve kesin biçimde reddedilmesi gerektiğini söylemek istemekteydi.” Müslümanların Papa’nın sözlerini doğru anlaması gerektiği kaydedilen açıklamada, Papa’nın Müslümanlarla diyaloga önem verdiğinin göstergesi olarak, 16. Benedikt'in geçen yıl Almanya'ya yaptığı ziyarette, 20 Ağustos 2005'te Müslümanlardan oluşan bir heyeti kabul ettiği de hatırlatıldı.

Açıklama yeterli bulunmadı

Mısır'daki Müslüman Kardeşler Örgütü ise Müslümanları inciten sözlerinden dolayı üzgün olduğunu bildiren Papa 16. Benedikt'in bu açıklamasını yeterli bulmadığını, Papa’nın kişisel olarak özür dilemesini beklediğini bildirdi.

Mısır Dışişleri Bakanlığı, Vatikan'ın Kahire elçisini bakanlığa çağırdı. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Dışişleri Bakanlığının talimatı üzerine elçiyi çağıran Mısır Büyükelçisi Vefa Basim, Papa'nın “durumu düzeltmek için hemen bizzat harekete geçmesi” gerektiğini söyledi. Fas Kralı Muhammed de Fas'ın Vatikan büyükelçisini, danışmalarda bulunmak üzere ülkeye çağırdı.

Suudi Arabistan'daki en yüksek dini otorite Büyük Müftü Abdülaziz El Şeyh de, Papa’nın İslam konusundaki sözlerinin “külliyen yalan” olduğunu söyledi.

Merkel Papa’yı korudu

İslam dünyasından Papa’ya yönelik eleştiriler gelmeye devam ederken, Papa’ya sahip çıkanlar da oldu. Almanya Başbakanı Angela Merkel, İslamiyet'i eleştirdiği gerekçesiyle İslam dünyasında yoğun biçimde eleştirilen Papa 16. Benedikt'i destekledi. Angela Merkel, Almanya’nın yüksek tirajlı yayın organlarından Bild Gazetesi'ne yaptığı açıklamada, “Papa'yı eleştirenler, konuşmasının amacını anlamamış demektir. Konuşması, dinlere yönelik bir diyalog çağrısıydı. Papa, benim de çok önemli ve gerekli gördüğüm bu diyalog için özellikle çaba harcadı,” dedi. Merkel, Papa'nın, din adına yapılan her türlü şiddet kullanımına kararlı bir biçimde karşı çıktığını açıkladığını sözlerine ekledi.

Alman Hristiyan Demokrat Parti (CDU) Genel Sekreteri Ronald Pofalla, Papa’yı eleştirenlerin, "kültürlerin ve dinlerin birbirini anlaması için tartışma yapılmasını istemediklerini" savunarak, “Ona saldıran herkes diyalog değil, korkutulmuş ve susturulmuş bir Batı istiyor” diye konuştu. Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti Başbakanı Jürgen Rüttgers, fikir özgürlüğünün Papa için de geçerli olduğunu belirterek, “Özgür ifade hakkı bizim Batı medeniyetinin temel karakteridir. Fanatikler nedeniyle bu karakterimizi tartışma konusu yapmayız,” dedi.

"Sözleri çarpıtıldı"

AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Franco Frattini de Papa'ya destek verdi. İtalyan haber ajansı ANSA'nın haberine göre Frattini, Brüksel'de yaptığı değerlendirmede, "Papay’ı yalnız bırakmamak lazım. Papanın sözleri Avrupa değerleriyle uyum içindedir" dedi. Frattini, Papa 16. Benedikt'in sözlerinin çarpıtıldığını ileri sürdü.

16. Benedikt'in kınanması ve eleştirilmesi, İtalya'da sağ partilerin tepkisine neden oldu. Muhalefette yer alan Hristiyan Demokratlar ve Merkez Demokratlar Birliği (HDMDB) Partisi'nin Meclis Grup Başkanı Luca Volante, yaptığı konuşmada, Türkiye'de Papa’nın sözlerine gösterilen tepkiler hakkında, “Aklı bir kenara bırakma çılgınlığı, tarih cahilliği, Müslüman yaygaracılığı” gibi sert ifadeler kullandı. Voltane, ayrıca Batı dünyasını bu konuda harekete geçmeye çağırdı.

Bu arada Türkiye'de görev yapan Katolik piskoposlar, Papanın Türkiye'ye yapmayı plandığı ziyaretle ilgili olarak Pazartesi günü bir değerlendirme toplantısı yapmayı kararlaştırdı. Anadolu Papalık Temsilcisi ve Türkiye Katolik Piskoposlar Kurulu Başkan Yardımcısı Luigi Padovese, İtalyan haber ajansı ANSA'ya verdiği özel demeçte, "Piskoposlar kurulu olarak önümüzdeki Pazartesi günü İstanbul'da toplanacağız. Toplantıda Papa ziyareti ele alınacak. Ne türden bir sonuç çıkacağını bilemiyorum" dedi. Türkiye'de Diyanet İşleri Başkanı Prof. Ali Bardakoğlu ve siyasilerin Papanın sözlerine tepki göstermelerini "büyük bir şaşkınlık" ile karşıladıklarını belirten Padovese, "Bardakoğlu'nun sert tepkisine çok şaşırdık. Papa'nın sözlerinde tepki gösterilecek bir şey yok" dedi.

Taliban da özür istedi

Papalıktan yapılan açıklama öncesinde İslam aleminden Papa’yı eleştiren tepkiler geldi. Mısır’ın başkenti Kahire’deki El Ezher Camii’nin şeyhi Muhammed Seyid Tantavi, konuyla ilgili yazılı bir açıklama yaparak, Papa'nın sözlerinin, İslam’a ilişkin cehaletini ortaya koyduğunu söyledi. Tantavi, Papa'nın sözlerinin, medeniyetler ve dinlerarası diyaloğa katkıda bulunmadığının da altını çizdi. Mısır Dışişleri Bakanı Ahmed Ebul Geyt de 16. Benedikt'in Almanya yaptığı konuşmayı açıklamasını istedi. İran’ın önde gelen din adamlarından Ayetullah Kazım Musevi Erdebili, Papa 16. Benedikt'in Almanya seyahati sırasında yaptığı konuşmayla “fitne ateşini yaktığını” söyledi. Erdebili, konuşmasını kınadığı Papa’ya sözlerini geri alması çağrısında bulundu.

Afganistan'da Amerikalılar tarafından devrilen Taliban da, Papa'dan özür dilemesini istedi. Taliban sözcüsü tarafından yapılan açıklamada, Papa'nın sözlerinin "İslam'a karşı Haçlı zihniyetinin" mantığı dahilinde sarf edilmiş sözler olduğu ve bu sözlerin şiddetle kınandığı ifade edildi. Bir özür isteği de Malezya’dan geldi. Malezya Başbakanı Abdullah Ahmed Bedevi, “Papa, yol açtığı skandalı hafife almamalıdır. Vatikan, bundan böyle bu mesele üzerindeki sorumluluğunu tamamen üstlenmeli ve hatanın telafi edilmesi için gereken önlemleri almalıdır” dedi.

Dünyanın en kalabalık Müslüman nüfusa sahip ülkesi Endonezya'daki dini liderler de Papa'nın İslam ve cihatla ilgili sözlerini kınadı ve farklı dinler arasındaki ortamın bozulmamasına gayret gösterilmesini talep etti. Kuveytli milletvekili Dayfallah Buramya ise, Papa'nın tartışma yaratan sözlerinden sonra artık Kuveyt'te kilise inşa edilmesine izin verilmemesini isteyerek, “Kuveyt'teki kilise sayısının azaltılmasına yönelik bir düzenlemenin de kabul edilip yürürlüğe konulmasını istediğini,” belirtti.
İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu, Papa 16. Benedikt'in İslamiyetle ilgili sözlerini 'fevkalade üzücü' olarak değerlendirdi. İhsanoğlu, Papa’nın yaptığı konuşmanın, 10 günlük ABD ziyaretinin gündeminde de yer alacağını belirtti. Suudi Arabistan, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Bahreyn ve Umman'dan Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) üyesi ülkeler, İslam ile ilgili sözlerinden dolayı Papa 16. Benedikt'in şahsen özür dilemesini istedi.

Vatikan’a tehdit

Papa 16. Benedikt'in İslamiyet'i şiddet yanlısı gösteren yorumunun ardından başlayan tepki ve şiddet olaylarına, Batı Şeria'da Cumartesi sabahı iki kiliseye molotofkokteyli atılması eklendi. Associated Press haber ajansını arayan ve kendilerini ‘Monoteizmin Aslanları’ diye adlandıran bir grup saldırıları üstlendi. Grup, saldırıların Papa'nın sözleri üzerine düzenlendiğini belirtti. Gazze’de parlamento binası önünde de bir protesto gösterisi düzenlendi. Gösteriye katılan yaklaşık 2 bin Filistinli, Papa'yı, Müslüman dünyasına karşı yeni bir Haçlı seferine öncülük etmekle suçladı. Hamas yetkisi İsmail Radvan, kalabalığa hitaben yaptığı konuşmada, “Bu, Arap ve İslam dünyasına yeni bir Haçlı seferidir. Değişik biçimlerde, karikatürlerle ya da konferansla olur. Onlar dinimizden nefret ediyorlar,” dedi. Filistin Başbakanı İsmail Haniye, daha önce yaptığı açıklamada, Papa 16. Benedikt'in İslam'a ilişkin sözlerini kınamıştı.

Irak'ta faaliyet gösteren silahlı bir örgüt, Papanın İslam dünyasının tepkisini çeken sözlerine karşılık olarak Roma ve Vatikan'ı vurma tehdidinde bulundu. Ceyşi Mücahidin adlı örgütün internette yayınlanan açıklamasında, “Haçlıları Roma'nın kalbinde yıkmaya ve Vatikan'larını vurmaya and içeriz,” denildi. Irak hükümeti ise Papa’nın sözleriyle ilgili olarak halka sakin olun çağrısında bulundu. Irak'ın güneyindeki Basra kentinde bir kilise Cuma gecesi saldırıya uğramıştı.

Batı’dan da tepki var

ABD'nin saygın gazetelerinden New York Times, Papa'nın İslam ile ilgili sözlerini kınadı ve Papa'ya özür dileme çağrısında bulundu. Papa'nın sözlerini, "tehlikeli ve trajik" olarak değerlendiren NYT'nin yayımladığı baş makalede, "Papa'nın, Hristiyanlarla Müslümanlar arasında ilk kez nifak tohumu atmadığı" belirtildi. Yazıda, Papa'nın Vatikan'da yüksek düzeyde bir yetkili olduğu 2004 yılında da Türkiye'yi kastederek, “Bu Müslüman ülkenin Avrupa ile daimi bir muhalefet içinde olduğunu” söyleyip Türkiye'nin AB üyeliğine karşı çıktığı da hatırlatıldı.

Çağdaş Katolik ilahiyatının ünlü isimlerinden olan Prof. Dr. Hans Küng de Katolik Kilesesi’nin liderinin kullandığı ifadelerin, Müslümanlar tarafından tepkiyle karşılanmasına şaşırmadığını söyledi. Almanya’daki Tübingen Üniversitesi'nde görevli Hans Küng, Katolik haber ajanslarından KNA'ya verdiği özel demeçte, “Papa'nın konuşması, yarardan çok zarara yol açtı. Müslümanlar'ın protestolarını anlayışla karşılayabiliyorum. Zira Müslümanlar kendilerini incitilmiş hissediyorlar” dedi. Küng, Papa'nın Müslümanlar'ı incitmek gibi bir amaç taşımasa da konuşmasında üslup hatası yaptığını belirtti.

Hıristiyan azınlıklar rahatsız

İslam ülkelerinde yaşayan Hıristiyan azınlıklarda Papa’nın sözlerinin yarattığı tepkiden rahatsız. Mısır'daki Kıpti Kilisesi de Papa 16. Benedikt'in Müslümanların simgelerine zarar veren konuşmalarını reddeden bir açıklama yayımladı. Açıklamada, “Hristiyanlık dini bizlere, hangi dinden olursa olsun başkalarını sevmeyi öğütler” denildi. Irak'taki Keldani Patriği Üçüncü Emanuel Delly, Papa'nın yanlış anlaşıldığını, medyanın olayı çarpıttığını savunarak, Vatikan'ı konuya ilişkin yeniden net açıklama yapmaya çağırdı. Suriye'deki Doğu Araştırma Merkezi Müdürü Semir El-Taki ise, İtalya'da Corriere della Sera'da bugün yayımlanan demecinde, Papa'nın sözlerinin ciddi bir krize yol açabilecek nitelikte olduğuna işaret ederek, "Yetkililer durumu düzeltmek için derhal harekete geçmelidir. Papa'nın sözleri görmemezlikten gelinemeyecek denli vahim nitelikte ifadeler. Papa özür dilemez ve sözlerini geri almazsa, bunun bedelini Suriye'deki Hristiyanlar öder. Karikatür krizindekinden daha kötü durumlar yaşanabilir" dedi.