180909 Reax Raketenabwehr

Beyaz Saray, NATO üyeleri arasında tartışmalara neden olan füze kalkanı projesinde önemli değişiklikler yapmaya hazırlanıyor. Obama, Bush döneminde geliştirilen projenin yerine daha güçlü ve daha hızlı bir koruma sağlayacağını açıkladı. Yeni savunma sisteminin ayrıntıları şimdilik netleşmedi, ancak yeni planda NATO'nun önemli bir payı olacağı kesin.

Rasmussen, yeni projenin NATO üyelerini de kapsamasına olumlu yanıt vererek “ABD'nin, tüm ittifak üyelerini kapsaması ve korumasını planladığı yeni füze kalkanının nasıl geliştirileceğini bizimle tartışmasını memnuniyetle karşılıyorum” dedi.

Kullandığı ifadeleri özenle seçen Rasmussen'in, Bush döneminin projesinin askıya alınmasını değil, Amerikalıların Avrupalı müttefiklerini de yeni projeye dahil edecek olmasından memnuniyet duyduğunu açıklaması ise dikkat çekti. Rasmussen'in üzerinde durduğu bir diğer nokta da Rusya oldu. Rusya'ya NATO ile ilişkilerinde yeni bir sayfa açmasını öneren Rasmussen, ABD'nin projesinin Rusya'nın füze kalkanı ile birleştirilebileceğini ya da en azından iki sistem arasında işbirliği yapılabileceğini belirtti.

Putin yeni adımlar bekliyor

Rusya'dan da Obama'nın aldığı yeni karara olumlu tepki geldi. Doğu Avrupa'da kurulması planlanan projenin rafa kaldırılmasını “cesaret verici bir adım” olarak niteleyen Rusya Başbakanı Vladimir Putin, ancak bu adımın devamının gelmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

Rus Parlamentosu'nun alt kanadı Duma'nın üyelerinden Konstantin Kossaçov da Moskova'nın tutumunu şöyle özetledi: “Bush yönetimi bizi hiçbir zaman anlamadı. Bugün alınacak kararı doğru şekilde yorumlayacak olursam, Obama hükümetinin bizi anlamaya başladığını söyleyebilirim. Bununla birlikte henüz sona gelinmedi, henüz tam anlamıyla bir uyum ve görüş birliğinden de söz etmek mümkün değil. Ancak Rusya'nın tutumunun anlaşıldığı bir diyalogtan söz edilebilir."

Polonya ve Çek Cumhuriyeti kuşkulu

Füze kalkanı projesinin kurulmak istendiği Polonya ve Çek Cumhuriyeti'ne ise kuşku hakim. ABD tarafından kaderlerine terkedildikleri hissine kapılan bu iki Doğu Avrupa ülkesi Washington'la ilişkilerin bundan sonra nasıl bir gelişme göstereceği konusunda oldukça düşünceli. Özelikle Polonya'da Obama'ya karşı tepki büyük. Polonya basınında “ABD, bizi Rusya'ya sattı” şeklinde sert ifadeler göze çarparken, hükümet üyeleri ise daha mutedil konuşuyor.

Obama ile görüştüğünü belirten Polonya Başbakanı Donald Tusk, ABD'nin füze kalkanı planında yaptığı değişiklikte Polonya'nın önemli bir pozisyon edineceğine ilişkin Obama'dan güvence aldığını söyledi.

Çek Cumhuriyeti Başbakanı Jan Fischer de ABD ile ilişkilerinin değişmeyeceğini dile getirdi. Fischer, “ABD ile ilişkilerimizin değişmesi için bir neden yok. İkili ilişkilerimiz gayet iyi. NATO ve ikili ilişkiler çerçevesindeki işbirliği devam edecek ve biz güçlü bir müttefik ve ortak olmayı sürdüreceğiz” dedi.

Merkel: Umut dolu bir işaret

NATO'nun diğer üyeleri ise Başkan Obama'nın kararından memnun. Almanya Başbakanı Angela Merkel, füzesavar projesinin rafa kaldırılmasının özellikle İran ile ilişkilerde yeni imkanlar yaratacağı kanısında.

Merkel, “Bu kararı, Rusya ile yaşanan güçlüklerin giderilmesi yönünde umut dolu bir işaret olarak görüyorum. Ortak bir strateji ile İran'dan gelebilecek tehditlere karşı birlikte hareket edilebilir. Amerikan yönetiminin bu kararı doğrultusunda İran'la ortaklaşa diyalog başlatabilmemizi umuyorum” diye konuştu.

dpa/AP, HK/AG