NATO'nun tarihi İstanbul buluşması

İstanbul’da 26 üyeli NATO’nin İstanbul buluşması 46 ülkenin hükümet ve devlet başkanlarının katılımıyla gerçekleşti. Zirve, evsahibi Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve NATO Genel Sekreteri Jaap Hoop de Scheffer’in konuşmalarıyla başladı.

Genel Sekreter Scheffer, İstanbul’un tarih boyunca sadece iki kıtayı değil, kültürleri ve medeyetleri de birleştirdiğine değinerek, Akdeniz ve Ortadoğu`yu birleştirmek açısından NATO`nun önemli işlevleri olduğunu ifade etti. Zirvenin başlangıcında ayrıca ittifakın yeni üyelerine ”hoşgeldiniz” mesajı yayınlandı. Sezer de açılış konuşmasında, zirvenin NATO ve Avrupa’nın bütünleşmesi açından bir dönem noktası olduğunu ifade etti.

Tarihi zirvenin gündemi ise oldukça yoğun. Genişleyen NATO’nun yeniden yapılanması, 2002 yılında yapılan Prag Zirvesi’nden alınan kararların gözden geçirilmesi, terörizme karşı mücadele, Afganistan’da ittifakın görev alanının genişletilmesi, Balkanlar ve Irak’ta üstleneceği rol.

Irak ve Afganistan

Ancak gündemin en can alıcı konusu ise şüphesiz Irak. Irak geçici yönetim hükümeti, NATO’dan teknik askeri yardım talebinde bulunmuştu. NATO büyükelçileri de Iraklı güçlerin eğitimini ittifakın üstlenmesi yönünde anlaşmaya varmışlardı. Bu uzlaşmanın NATO Zirvesi’nde resmiyete dönüşmesi bekleniyor.

Nitekim zirvenin sonuç bildirgesi taslağında, ittifakın 26 üyesinin hükümet ve devlet başkanları, Irak hükümetine güvenlik güçlerinin eğitimine destek sunmayı öngörüyor. NATO’nin Irak’ta üsteleneceği rol için ittifakın siyası karar organının yöntem belirlemesi gerekiyor. İttifakın bu görevi ”koordinasyon” olarak değerlendiriliyor.

NATO’yu bekleyen bir diğer önemli görev ise Afganistan. Kendisinden Afganistan’da yapılması planlanan seçimler öncesinde güvenlik desteği beklenen NATO, ülkede bu amaçla İl İmar Timleri kurmaya hazırlanıyor. Sadece başkent Kabil çervesinde görev yapan NATO’nun bu timlerle ülkenin daha geniş bir kısmına ulaşması hedefleniyor.

İttifakın etki alanı genişliyor

NATO’nun ilgilendiği diğer bölgeler Kafkaslar, Orta Asya, Balkanlar için de önemli kararlar alacak. Kafkasya ve Orta Asya ile daha fazla ilgilenmek isteyen ittifak, bölge ülkeleriyle ortaklıkların artırılmasını istiyor. Ayrıca Balkanlar’da üye olmayan ülkeler Hırvatistan, Makedonya ve Arnavutluk’a da tarih verilmesi bekleniyor.

Açılış konuşmasında NATO’nun genişlemesine değinen Genel Sekreter Scheffer, ittifakın transatlantik bağları güçlendireceğini, Avrupa ile Orta Asya arasında ortaklık kurulacağını ve Ortadoğu’yla da köprü kurulacağını söyledi. Scheffer sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu, NATO’nun, ortak güvenliğimizin sağlanmasında ne kadar merkezi bir konum aldığını göstermektedir. NATO’daki transatlantik işbirliği gerçeğini yansıtmaktadır. Güçlü bir ittifak içinde birleşen Amerika ve Avrupa, Avrupa-Atlantik bölgesi ve bu bölgenin ötesinde ortak değerlerimiz ve paylaştığımız ortak çıkarları geliştirme ve savunma yükümlülüğünü taşımaktadır."

Olağanüstü güvenlik önlemleri

Dünya liderlerinin katıldığı zirve için İstanbul’da eşi görülmemiş güvenlik önlemleri alındı. Zirvenin yapıldığı alan olan ve NATO Vadisi denilen bölgeye tüm giriş-çıkışlar yasak ve bu bölgedeki yolların tümü trafiğe kapalı. Diğer yandan NATO karşıtı protestolar da İstanbul’ul çeşitli semttlerinde düzenleniyor.