1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

NATO'da yeni ortaklık arayışları

Bernd Riegert / DW8 Şubat 2006

NATO’da son dönemlerde değişim rüzgarları esiyor. Ancak NATO’nun Asya’daki ülkelerle işbirliğini geliştirmesi yönündeki eğilim, ‚Kuzey Atlantik İttifakı bir dünya ittifakına mı dönüşüyor’ sorusunu gündeme getiriyor. NATO’daki konsept değişimi ile ilgili Brüksel’den Bernd Riegert’in haberi…

https://p.dw.com/p/AaCa
NATO Genel Sekreteri, dünya polisi olmak istemediklerini söylüyor
NATO Genel Sekreteri, dünya polisi olmak istemediklerini söylüyorFotoğraf: dpa

ABD’nin NATO’daki büyükelçisi Victoria Nuland, ‚NATO’nun küreselleşmesi gerektiği’ görüşünü aylardır her fırsatta dile getiriyor. NATO’nun, İttifak’ın çıkarları söz konusu olduğunda dünya çapında görev üstlenebilme yeteneğine kavuşturulması yeni bir çağrı değil. Bu, yıllardır savunulan ve 2002 yılında Prag’da yapılan NATO zirvesinde resmileşen bir yönelim.

Yeni olan ise Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Yeni Zelanda gibi Pasifik ülkelerine bir nevi resmi ortaklık teklifi götürmek. NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, bir küresel askeri ittifak kurulmak istendiği yönündeki yorumları ise reddediyor. Scheffer, geçtiğimiz hafta sonu yapılan Münih Güvenlik Konferansı’nda, Asya - Pasifik ülkeleriyle temas kurmayı ve teması sürdürmeyi istediklerini, ancak NATO’nun bir ’mini BM’ye’ dönüştürülmesinin söz konusu olmadığını vurguladı.

NATO’nun bir dünya polisi olmadığını belirten Scheffer küresel ortaklıklar kurmak istediklerini, ancak küresel polis gibi bir görev istemediklerini söyledi. NATO, Afganistan’da terörle ortak mücadele kapsamında Japonya, Yeni Zelanda ve Avustralya askerleriyle işbirliği içinde çalışıyor. Japonya’nın NATO’ya kısmi üyeliğe sıcak bakmadığı, daha çok bağlantıların geliştirilmesini istediği belirtiliyor.

Üyeler nasıl bakıyor?

NATO üyelerinden İngiltere ve Hollanda dünya çapında bölgesel güçlerle bir ağ oluşturulmasını savunuyor. Ancak İngiltere, Amerikan yönetiminin istediği gibi sıkı bir bağ kurulmasına mesafeli yaklaşıyor. Fransa ise ittifakın çok fazla yayılmasına karşı çıkarak bu konsepti tamamen reddediyor.

Bazı Avrupalı NATO üyeleri de Fransa ile benzer görüşü paylaşarak İttifak’ın kendi temel çıkarlarına odaklanmayı sürdürmesini istiyor. Genel Sekreter Jaap de Hoop Scheffer ise NATO’nun ilgi alanlarının genişlemesinden yana.

Riga’ya kadar zaman var

NATO’nun siyasi ve askeri olarak yeniden yapılanması konusunun Kasım ayında Riga’da yapılacak zirve toplantısına kadar karara bağlanmış olması bekleniyor. Scheffer, 26 üyeli İttifak’ın kapısının Ukrayna, Gürcistan gibi ülkelere açık tutulması gerektiğini belirtiyor.

Basra Körfezi ve Ortadoğu’daki bazı ülkelerin yanı sıra İsrail ile de ortaklık ilişkilerinin geliştirilmesi planlanıyor. Barış İçin Ortaklık Programı kapsamında Orta Asya ülkeleri, Finlandiya, Avusturya ve bazı Balkan ülkeleriyle işbirliği sürüyor.

NATO’nun 20 modeli var

NATO üyesi olmayan ülkelerle farklı yoğunluklarda 20 tane işbirliği modeli mevcut. Rusya ise imtiyazlı bir statüye sahip. Rusya için özel olarak kurulan NATO - Rusya Ortaklık Konseyi aracılığıyla tüm siyasi konularda Rusya’nın görüşü alınıyor. Birkaç gün içinde dünyanın her yerinde görev yapabilecek şekilde tasarlanan 20 ila 25 bin askerlik acil müdahale birliklerinin ise 2007 yılında tamamen göreve hazır hale gelmesi planlanıyor.