NATO’da gündem Afganistan
19 Şubat 2009
ABD, Afganistan’da 20 Ağustos’ta yapılması planlanan devlet başkanlığı seçimleri öncesinde güvenliğe ilave destek için bölgedeki askerlerinin sayısını 17 bin artırılacağını açıkladı.
Afganistan'da halen 35 bin dolayında Amerikan askeri görev yapıyor. İlave askerlerin yaza kadar bölgeye konuşlandırılması planlanıyor. ABD Savunma Bakanı Robert Gates, Polonya’nın güneyindeki Krakov kentinde düzenlenen NATO Savunma Bakanları Toplantısı öncesinde İttifak üyelerine, bölgeye verdikleri desteği artırmaları çağrısında bulundu.
NATO Sözcüsü James Appathurai, ABD'nin Afganistan’a takviye asker kararını şöyle değerlendirdi:
"17 bin kişilik takviye birlik gönderileceği yönünde Başkan Obama tarafından yapılan açıklama, NATO misyonu bünyesinde görevli olacak. ABD, NATO misyonunun bir parçası. Onlar, ayrıca Afganistan içinde "Kalıcı Özgürlük Operasyonu" adında ayrı bir operasyon yürütüyorlar. Fakat ABD, ISAF operasyonlarına en büyük katkıyı sağlayan ülke. Bu 17 bin asker doğrudan, yüzde bin ihtimalle bu operasyona gidecek."
Almanya: Sadece asker yeterli değil
ABD’nin Afganistan’daki asker sayısını artırma kararı, ülkede 3 bin 500 askeri bulunan Almanya tarafından da olumlu karşılandı. Federal Savunma Bakanı Franz Josef Jung, Washington’un kararını memnuniyetle karşıladıklarını belirtirken, Afganistan’da istikrarın yalnızca askerle sağlanamayacağına işaret etti:
“ABD’nin ilave asker gönderme kararı memnuniyet verici. Bölgeye konuşlandırılacak ilave birliklerle, özelikle Afganistan-Pakistan sınırındaki mevcut güvenlik durumunun iyileştirilebilir ve bu önemli bir adım olur. Ancak sadece güvenlik konusuna ağırlık vermek yetersiz olur. Biz güvenliğin yanı sıra sivil yeniden yapılanmalar için de somut destek istiyoruz.”
Almanya Savunma Bakanı Jung, NATO Savunma Bakanları Toplantısı'nda yaptığı açıklamada, Almanya’nın yaz aylarına kadar bölgeye 600 ilave asker göndereceğini söyledi.
Savunma Bakanı, misyona dâhil olacak ilave Alman askerlerinin 200'ünün ülkede yapılacak devlet başkanlığı seçimleri sırasında güvenliğin temini için destek vereceklerini belirttirtirken, kalan 400 askerin ne kadar süreyle bölgede görev yapacağı konusunda bilgi vermedi.
İngiltere’den yeni öneri
Öte yandan İngiltere, Afganistan’a NATO bünyesinde ilave 3 bin askerden oluşan bir birlik oluşturulması önerisini getirdi. İngiltere Savunma Bakanı John Hutton, oluşturulacak bu ilave birlikle, NATO’nun görev alanına yönelik saldırılara acil müdahale sağlanabileceğini belirtti. İngiltere Savunma Bakanı, ilave birliğin İttifak’a üye 26 ülke askerlerinden oluşması gerektiğini de vurguladı. Hutton, bu sayede NATO Acil Mukabele Gücü'nün (Response Force) de gerekli asker sayısına ulaşabileceğini savundu.
2006 yılında hayata geçirilmesi kararlaştırılan NATO Acil Mukabele Gücü istenen 25 bin asker kapasitesine henüz ulaşmadı. Acil Mukabele Gücü'nün çıkış noktası, NATO üyesi ülkelerin kara, deniz ve hava kuvvetlerinden gelen araç ve askerlerden oluşan ve "dünyanın herhangi bir yerindeki olası bir kriz halinde" 15 ila 30 gün içinde harekete geçirilebilecek bir güç oluşturulmasıydı. Üye ülkeler bu güce destek vermeye yanaşmıyor ve gücün tam olarak hangi amaca hizmet edeceği konusunda da görüş ayrılıkları var.
Bazı ittifak üyeleri, Acil Mukabele Gücü’nün Afganistan için görevlendirilebileceğinden endişe ederken, bazı ülkeler ise Afganistan için kullanılmayacak olmasından kaygılanıyor.
Sivil ölümleri önleme çabası
Afganistan'daki yabancı birliklerle ilgili en çok tartışılan diğer bir unsursa, operasyonlar sırasında meydana gelen sivil kayıplar. NATO Sözcüsü James Appathurai, bu konuda şunları söyledi:
" Biz bu konuyu çok ciddiye alıyoruz. Burada, bunu nasıl minimuma indirebileceğimizi yoğun olarak tartışıyoruz. Şunu da her zaman aklımızda tutuyoruz: Bizim verilerimize göre, Afganistan'daki sivillerin yüzde 80'ini öldüren ve sivillerin evlerine çekilip onları kalkan olarak kullanarak, birliklerimizi çok zor bir duruma düşürenler Taliban ve diğer radikal gruplar."