NATO Genel Sekreteri'nden AB'ye işbirliği çağrısı

Alman Milli Vakfı Walter Hallstein Enstitüsü’nın davetlisi olarak Berlin’e gelen NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, Humboldt Üniversitesi’nde önemli bir konuşma yaptı. Bu konuşmadan tam beş yıl önce de Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fisscher, aynı salonda ünlü Humboldt konuşmasını yapmıştı. Fischer gibi NATO Genel Sekreteri de yeni ittifak politikasının temel hatlarına değindi. Jaap de Hoop Scheffer AB ile daha sıkı işbirliği yapmak istediklerini belirterek NATO ile AB arasında stratejik ortaklık kurulmasını önerdi.

NATO ile AB arasında daha sıkı askeri işbirliği yapılması gerektiğini dile getiren Genel Sekreter, Almanya Başbakanı Gerhard Schröder’in siyasi işbirliği önerisine katıldığını, Avrupa güvenlik ve savunma kimliğinin gelişmesi dolayısıyla siyasi konuların birlikte değerlendirilmesinden yana olduğunu belirtti ve “Avrupa’da olup bitenler NATO açısından önemlidir. NATO bünyesindeki gelişmeler de Avrupalı müttefikleri yakından ilgilendirir” dedi.

“Ortaklık realiteye dönüştürülemedi”

NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, ortaklık iradesinin hala pratik realiteye dönüştürülemediğini hatırlattığı konuşmasında stratejik ortaklığın, örneğin NATO ve AB’nin kapılarını çalan Ukrayna’ya verilecek yanıtta nasıl kendini gösterebileceğiyle ilgili olarak “Ukrayna örneğinde NATO ve AB’den aynı siyasi sinyalerin gelmesi bence çok önemlidir” cümlesini kullandı.

Ancak Çin’e silah ambargosu uygulanması ya da İran’ın nükleer geliştirme programından vazgeçirilmesi gibi tartışmalı konuların daha yoğun diyalog ile çözümlenip çözümlenemeyeceği merak konusu. NATO zirvesi, ittifak bünyesinde tartışma çıkmasından çekiniyor.

Paralel yapılanma ya da NATO ile AB arasındaki rekabetle ilgili iddiaları geri çeviren de Hoop Scheffer, Rusya ile ilişkiler de dahil olmak üzere birçok konuda aynı görüşleri paylaştıklarını, ancak stratejik ortaklık kurulmadığı takdirde ittifak ile birlik arasında rekabet böşgöstereceğini belirtti.

Devam eden anlaşmazlıklar

“NATO ile AB’nin ayda bir buluşmaları yetmez” diyen Scheffer, “Avrupa Silahlanma Ajansı’nın, NATO Silahlanma Komitesi toplantılarına katılması aylarca tartışılıyorsa, bu bazı şeylerin yolunda olmadığını gösterir” diye konuştu. Yoğun işbirliğine rağmen gerçek anlamda diyalog kurulamadığını söyleyen NATO Genel Sekreteri, yanlış anlama ve yetki tartışmalarının bir türlü aşılamadığını vurguladı.

NATO ve AB’nin, Bosna Hersek gibi kriz bölgelerinde sergiledikleri esnek ve pratik işbirliğine siyasi düzeyde de ihtiyaç olduğunu dile getiren NATO Genel Sekreteri, AB Komisyonu’nun ittifak politikalarının belirlenmesinde söz sahibi olabileceğini anlattı ve yeni siyasi, ekonomik ve askeri ortaklığın nasıl bir organizasyon dokusuna kavuşturulabileceği hakkında bilgi verdi.

Scheffer’in bu diyalog çağrısının AB’de nasıl karşılanacağı ve Irak Savaşı sırasında yaşananlara benzer bölünmelerin önlenip önlenemeyeceği ilk görüş ayrılıkları başgösterdiğinde anlaşılacak. Bu bakımdan NATO ile AB arasındaki stratejik ortaklığı önemli sınavların beklediği söylenebilir.