NATO Afganistan'a çözüm arıyor

“NATO’nun Dönüşümü“ başlıklı zirve toplantısında aslında Kuzey Atlantik İttifakı’nın geleceğinin masaya yatırılması hedefleniyordu. Ancak Afganistan’da NATO’nun karşılaştığı sorunlar gündemde ön plana çıktı. Taliban’ın giderek güçlendiği ülkenin özellikle güney bölgelerinde ek güçlere ihtiyaç duyuluyor. Bu konuda başkent Kabil ve kuzey bölgelerinde görev yapan Alman askerlerine yönelik talepler de giderek daha sık dile getiriliyor.

NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, yoğun çatışmaların yaşandığı güney bölgelerine Alman askerlerinin gönderilmesini istese de Almanya Başbakanı Angela Merkel, kararlı tutumunu sürdürüyor. Merkel, geçtiğimiz hafta Federal Meclis’te yaptığı konuşmada, Alman askerlerinin Afganistan’daki görev alanının genişletilmesinin sözkonusu olmayacağı güvencesini verdi:

Scheffer şöyle konuştu: “Alman ordusu, Afganistan’ın kuzeyindeki görevi çerçevesinde sorumluluklarını yerine getirmeye devam edecektir. Şunu da açıkça söylemek istiyorum ki, bunun dışında üstlenilecek bir görev olduğunu düşünmüyorum. Bu nedenle kendi açımdan Riga’daki NATO zirvesi için şunu söylemek istiyorum: Afganistan konusu, askeri bir Kuzey-Güney tartışmasıyla köreltilemeyecek kadar önemlidir. Afganistan konusu, NATO olarak, uluslararası topluluk olarak başarılı olma isteğimizle eşanlamlıdır.“

Merkel ortak strateji istiyor

Almanya, 3 bine yakın askerle Afganistan’daki ISAF’ın en büyük üçüncü birliğini oluşturuyor. Yoğun çatışmaların yaşandığı güney ve doğu bölgelerinde de ISAF’a lojistik destek için Ekim ayı ortasından bu yana 21 Alman muhabereci görev yapıyor. Angela Merkel, tüm görevlerde askeri güvenlik ile sivil yardımın birleştirilmesinden ve bu konseptin standartlaştırılmasından yana. Bu görüş, diğer NATO ülkeleri arasında da kabul görüyor.

Ancak bu görüş birliği, Afganistan’daki güvenlik sorununun çözülmesi için yeterli değil. NATO Avrupa Müttefik Kuvvetler Başkomutanı Orgeneral James Jones, 32 bin askerlik ISAF birliklerine 2500 askerlik takviye yapılması talebine çoğu ülkenin yanıt vermediğinden şikayetçi. Gerçi Polonya, yaklaşık bin asker göndereceğini açıkladı, ancak askerlerin ancak Ocak ya da Şubat ayında Afganistan’da olmaları bekleniyor.

Acil Müdahale Gücü

NATO yönetimi, Acil Müdahale Gücü NRF konusunda ise büyük beklentiler içinde. NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, zirve toplantısı öncesinde yaptığı açıklamada iyimser bir görüntü çizdi ve Acil Müdahale Gücünün göreve hazır olduğunun Riga’da ilan edilebileceğini kaydetti.

25 bin askerden oluşan NATO acil müdahale gücünün afet yardımlarından çatışmalara her tür acil durumda kısa süre içinde devreye girebilecek nitelikte olması öngörülüyor. Ancak şimdiye kadar NATO üyelerinin hepsi acil müdahale gücüne katkı sözü vermedi.

NATO’nun genişlemesi

NATO’nun genişlemesi konusunda ise çok somut bir gelişme kaydedilmesi beklenmiyor. Arnavutluk, Hırvatistan, Makedonya, Ukrayna ve Gürcistan gibi yeni ülkelerin İttifak’a kabul edilmesi konusu Riga zirvesinin gündeminde, ama üyelikle ilgili kararların zirvede çıkması beklenmiyor.

ABD’nin NATO’yu küresel bir ortaklığa genişletme planlarına da şans tanınmıyor. Amerikan yönetimi Japonya, Avustralya ve Güney Kore’ye NATO çerçevesinde yakın ortaklık statüsü ve uzun vadede üyelik perspektifi verilmesini istiyor. NATO üyelerinin çoğu ise bu plana eleştirel bakıyor. Uzlaşma formülü olarak, zirvede bu ülkeler için resmi bir ortaklık statüsü içermeyen ‘güçlendirilmiş işbirliği’ önerisi sunulması bekleniyor.