NATO ABD füzesavar sistemine talip

Çek Cumhuriyeti’nde Amerikan füzesavar sistemi radar ünitesinin kurulmasına dair anlaşmanın Pazartesi günü Amerikan Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ile Çek meslektaşı Karel Schwarzenberg arasında imzalanması öngörülmekteydi. Aynı zamanda konuyla ilgili bir de konferans tertiplenecekti. Ancak Rice zaman darlığı gerekçesiyle buluşmayı iptal etti. Böylece dikkatler de imza töreninden Amerikan füze kalkanını konu alan konferansa kaydı.

Tehdit analizi

Prag konferansında politikacı ve kurmayları en çok ilgilendiren sorular şunlardı: NATO devletlerinin ortak güvenliği nasıl ve kim tarafından tehdit ediliyor? Buna karşı ne yapılabilir? Ve bunu kamuoyuna nasıl anlatabiliriz? Kuzey Atlantik İttifakı genel sekreteri Jaap de Hoop Scheffer tehdit altında olduğunun tartışma konusu bile edilemeyeceğini söyledi: “Münferit devletlerin bu tip füzeleri nasıl denediklerini gördük. Lafı ağzımızda gevelemeyelim. Bu tehdit sanal değil. Bilgisayar oyunu da değil. Gerçeklerden söz ediyoruz.”

İran ve Kuzey Kore gibi devletlerin NATO’yu tehdit ettiklerini, İran’ın uzun menzilli füzeleriyle Avrupa’yı vurabileceğini ve yakında Suriye’nin de tehdit potansiyeli yaratabileceğini belirten NATO genel sekreteri sözlerini şöyle sürdürdü: ‘ABD şimdilik sadece Polonya ve Çek hükümetleriyle Avrupa füzesavar projesini görüşmüş olsa da, Amerikan füze kalkanının NATO ülkelerindeki tesislerle nasıl bütünleştirilebileceğini görüşme zamanı gelmiştir.’ Nisan ayındaki Bükreş zirvesinde NATO Amerikan projesini onaylamıştı.

Almanya NATO çatısını tercih ediyor

Almanya Savunma Bakanlığı Müsteşarı Christian Schmidt hükümetinin de konunun NATO’ya maledilmesini arzuladığını söyledi: “İttifak düşüncesini benimseyenlerdenim. Almanya’nın çıkarlarını da ancak bu düzeyde gündeme getirebiliriz. Bu nedenle ittifak bünyesinde alınacak kararları ikili çözümlere tercih ederim.”

Romanya, Bulgaristan, Yunanistan ve Türkiye gibi NATO müttefiklerinin planlama çalışmalarına dahil edilmediğini hatırlatan Genel Sekreter de Hoop Scheffer, füzesavar sistemine ihtiyaç duyulacağına kanaat getirilmesinin yeterli olmadığını da belirtti: “Füzesavar sisteminin neden önemli bir konu olduğunu ve 21. yüzyılın tehditlerinden nasıl korunabileceğimizi kamuoyuna anlatabilmeliyiz.”

Topolanek’in Churchill benzetmesi

NATO bunu Çek Cumhuriyeti’nde başaramadı. Polonya’da üslendirilecek füzesavar roketlerini hedefe yönlendirecek radar sisteminin Prag’ın 90 km. kadar güneyinde kurulması öngörülüyor. Ama Çekler’in büyük çoğunluğu projeye karşı ve konunun halkoylamasına açılmasını istiyor. Referandum olmayacak ama Topolanek hükümetinin meclisten yeşil ışık alacağı da şüpheli. Mirek Topolanek yine de tehdit karşısında doğru politika yaptığından emin görünüyor: “Tehdide karşı koyup eleştirilmek, mücadeleyi bırakıp Çekler’in hayatını tehlikeye atmaktan evladır. Churchill olmak, Chamberlain olmaktan bin kat iyidir.”

Çek Cumhuriyeti ile ABD arasındaki füze kalkanı anlaşmasının ne zaman imzalanacağı meçhul. Gayrı resmi kaynaklar Bayan Rice’nin erteleme gerekçesini inandırıcı bulmuyor ve ‘Prag ve Washington yönetimleri arasındaki pürüzlerin’ tam olarak giderilemediğini tahmin ediyor.