020811 Ehrenmord Studie
3 Ağustos 2011
Berlin’de 2005 yılında 23 yaşındaki Hatun Sürücü’nün ”Alman gibi yaşadığı” gerekçesiyle erkek kardeşi tarafından öldürülmesi, namus cinayetlerini Almanya’nın gündemine taşımıştı. Sürücü’nün öldürülmesinin ardından, Almanya’da göçmenlerin uyumu ve namus cinayetlerine ilişkin tartışmalar alevlendi. Ancak bu tartışmalara rağmen, Almanya’daki namus cinayetlerinin özelliklerine ilişkin kesin bilgiler bulunmuyordu. Freiburg merkezli Max Planck Enstitüsü Uluslararası ve Yabancılar Hukuku Bölümü tarafından yapılan araştırmada, Almanya’da 1996-2005 yılları arasında işlenen namus cinayetlerinin analizi yapılıyor.
Namus cinayetleri aile kararı
Federal Emniyet Teşkilatı’nın (BKA) yaptırdığı araştırmada, medyada yer alan haberler ile dava dosyaları incelendi. Hazırlanan yaklaşık 250 sayfalık raporda, göçmenler tarafından işlenen 78 namus cinayeti davası dikkate alınıyor. Araştırmayı yürüten Dietrich Oberwittler, Alman Birinci Televizyon Kanalı ARD’ye yaptığı açıklamada, sıradan bir cinayet işleyen ile namus cinayeti işleyen biri arasındaki farkı şu sözlerle dile getiriyor: ”Namus cinayeti olarak adlandırılan cinayeti işleyenlerin, birini öldüren bir Alman’dan farkı, bu kişilerin cinayet sırasında ailelerinin desteğini aldıklarını söylemeleri.”
Yılda ortalama 12 namus cinayeti
Oberwittler’in Julia Kasselt ile birlikte hazırladığı raporda, Almanya’da yılda ortalama 12 töre ve namus cinayeti işlendiği ifade ediliyor. Bunlardan üçünü Hatun Sürücü örneğinde olduğu gibi erkek kardeşi, babası veya bir akrabası tarafından töre cinayeti sonucu öldürülen kadınlar oluşturuyor. Diğer cinayetlerde ise kadınlar eşleri tarafından öldürülüyor. Raporda, bu cinayetlerde aile meclisi kararı ile bireysel eylem arasında ayrım yapmanın zor olduğuna dikkat çekiliyor. Almanya’da yılda ortalama 12 kadının namus cinayeti sonucu öldürülmüş olması tahminlerin üzerinde bir rakam olsa da, raporda, ülkede yılda yaklaşık 700 kişinin öldürüldüğü düşünülünce, namus cinayetlerinin sıklıkla karşılaşılan bir durum olmadığı kaydediliyor.
Erkekler de namus cinayeti kurbanı
Araştırma, incelenen namus cinayetlerinde ölen 109 kişinin yarısından fazlasının 18 ile 29 yaş arasında olduğunu ortaya koyuyor. Sosyolog Oberwittler, ayrıca araştırmada şaşırtıcı bir sonuçla karşılaştıklarını belirtiyor. ”Bizim için çok şaşırtıcı bir sonuç, kurbanların yüzde 40’ından fazlasının erkek olması. Cinayetler kadınların davranışları yüzünden işleniyor ama çoğunlukla kadınların yeni erkek arkadaşları da, örneğin kadının eski eşinin hedefi oluyor. Bu nedenle erkek kurbanların sayısı oldukça yüksek.”
Araştırmada, cinayeti işleyenlerin profilleri de inceleniyor. Buna göre, cinayet işleyen 122 kişiden 76’sı Türkiye kökenli. Bu cinayetleri işleyenlerin çoğu Almanya doğumlu değil ve eğitim düzeyleri düşük. Sosyolog Oberwittler, ikinci ve üçüncü kuşaktan neredeyse kimsenin namus cinayeti işlememiş olmasını şöyle değerlendiriyor: "Aslında bu iyi bir haber, çünkü bu, uyumun başarıya ulaşabileceğini gösteriyor ve namus cinayetlerinin engellenmesini sağlıyor."
"Türklere özgü tipik bir olgu değil"
Oberwittler, Spiegel Online’a yaptığı açıklamada, ”bu cinayetlerin neredeyse tümünün küçük, topluma uyum sağlamayan bir grup tarafından işlendiğini” belirterek, ”namus cinayetlerinin kesinlikle Almanya’da yaşayan Türklere özgü tipik bir olgu olmadığını” vurguluyor.
Raporda, ayrıca mahkemelerin bu cinayetlere yönelik tutumları da inceleniyor. Davaların yüzde 40’ında ”namus cinayeti” kavramından söz edilmediği, yüzde 15’inde ise namus cinayetinin hafifletici neden olarak görüldüğü belirtiliyor.
© Deutsche Welle Türkçe
Derleyen: Jülide Danışman
Editör: Beklan Kulaksızoğlu