061010 Ungarn Giftmüll

Macaristan'daki felaket, pazartesi günü Ajka'daki alüminyum fabrikasında atık maddelerin toplandığı dev havuzun bentlerinin çökmesiyle başladı. Açığa çıkan zehirli çamur tabakasının tüm hızıyla civardaki köylere aktığı, evlerin dakikalar içinde metrelerce yükseklikteki çamur tabakasıyla kaplandığı, insanların da evlerinde mahsur kaldığı bildirildi.

Emekli bir Macar kadın, evinin terasında üç saat boyunca yardım gelmesini beklediğini anlatıyor. İtfaiye ekipleri çamur yığını nedeniyle 5 bin nüfuslu Devetcser bölgesine ulaşmakta zorluk yaşamış.

Yaşlı kadın, yaşadıklarını “Kızıl çamur, göğüslerime kadar tüm vücudumu yaktı. İtfaiye geldiğinde, henüz bir şey hissetmiyordum. Ancak bugün, yani olaydan bir gün sonra korkunç acılar çekiyorum" sözleriyle dile getirdi.

Macaristan İçişleri Bakanı Sandor Pinter de etrafa yayılarak insanların vücudunda hasara yol açan çamurun tehlikelerine dikkat çekerek “Çamur çok tehlikeli. Cilde ulaştığı zaman, yanıklara neden olabiliyor. Gözlere ulaştığında ise insanları kör edebilir. Yani söz konusu olan çok tehlikeli bir madde“ dedi.

Geliyorum diyen tehlike

Çamur tabakasının tam olarak hangi maddeleri içerdiği hâlâ net olarak bilinmiyor. Bu da çevre koruyucuları için bir sorun. Etrafa yayılan kızıl çamur, alüminyumun işlenmesinden sonra ortaya çıkan bir atık ve ağır metaller içeriyor. Üstelik etkilenen yüzeylerin yıllarca tarım amaçlı kullanıma kapatılması olasılığı da ortadan kalkmış değil; çünkü 40 kilometrekarelik bir alana yayılan çamurun ortadan kaldırılması hayli zor.

Alüminyum fabrikası, yaşanan felaket sonrası hükümet talimatıyla geçici olarak kapatıldı. Savcılık ise işletmenin ihmalinin olup olmadığını araştırmak için soruşturma başlattı. Fabrika işçilerinin açıklamaları, felaketin aslında uzun süredir geliyorum dediğini ortaya koyuyor. Fabrika işçisi, “Biz, alüminyum fabrikası işçileri olarak bir süredir bentteki bazı noktaların yumuşadığını ve sızıntının başladığını fark etmiştik" şeklinde konuştu.

Fabrikada üretim durduruldu

Uzmanlar, atık havuzunda izin verilenden daha fazla çamur depolanmış olduğunu düşünüyor. Alüminyum fabrikasının işletme müdürü Lajos Tolnalji ise bu suçlamayı reddediyor. Tolnalji, “Biz bu felaketten sorumlu değiliz. Düzenli olarak tüm gerekli kontrolleri yaptık. Kızıl çamur deposu daha 10 gün önce yetkililer tarafından denetlendi, uygun bulundu ve hiçbir kusur bulunmadı. Bendin yıkılmasından daha bir saat önce, uzmanlarımız depoyu denetlemiş ve hiç bir düzensizlik tespit etmemişlerdi" şeklinde konuştu.

Macaristan Başbakanı Viktor Orban, yaptığı açıklamada bölgenin ekonomik geleceğine ilişkin endişelerini dile getirdi. Orban, “Olabilecek en kötü şey, alüminyum fabrikasının bir daha üretim yapmamasıdır. O durumda fabrikanın tazminat ödeyecek parası da olmaz. Şu anda üretimi bir haftalığına durdurduk. Üretime devam edilip edilmeyeceğine hafta sonunda karar vereceğiz" dedi.

Tuna Nehri tehdit altında

Felaket nedeniyle şu ana kadar dört kişi hayatını kaybederken, 100’den fazla kişi yaralandı. Hızla yayılan atığın, Hırvatistan, Bulgaristan, Romanya ve Ukrayna üzerinden Karadeniz’e kadar uzanan Tuna Nehri’ne ulaşmasından endişe ediliyor. Afetle mücadele ekipleri ise kızıl renkli zehirli çamur tabakasını sulandırmaya ve kireç dökerek durdurmaya çalışıyor. Yetkililer, bölgedeki ürünlerin tüketilmesini ve hasadını, aynı zamanda avcılık ve balıkçılığı da yasakladı.

© Deutsche Welle Türkçe

Frank Braun / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Çelik Akpınar