1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Lizbon Antlaşması'nın Çek sınavı

24 Nisan 2009

Çek Cumhuriyeti’nde AB’nin yapılanmasında köklü reformlar öngören Lizbon Antlaşması için geri sayım başladı. Ancak Çek Senatosu’ndan geçse bile antlaşmanın onay sürecinin daha uzun zaman alabileceği belirtiliyor.

https://p.dw.com/p/Hdhg
2007 yılında Lizbon'da yapılan zirvede AB liderleri Lizbon Antlaşması'nın temelini atmıştıFotoğraf: picture-alliance/ dpa

Çek Cumhuriyeti'nde Lizbon Antlaşması, 6 ya da en geç 7 Mayıs'ta Çek Senatosu'nun onayına sunulacak. Avrupa Birliği yetkilileri de endişe ile bu oylamanın sonucunu bekliyor.

Brüksel'deki diplomatlar, Çek Cumhuriyeti'nde, ikinci bir referandumun yapılacağı İrlanda ve Devlet Başkanı Kaczynski'nin hala imzalamadığı Polonya'dakinden zorlu bir süreç yaşanacağını söylüyor. Antlaşma konusunda görüş ayrılıklarının yaşandığı senatodan nasıl bir sonuç çıkacağı da tahmin edilemiyor.

Oylama için doğru zaman

Başarısızlığa uğrayabileceği endişesiyle oylamanın yaklaşık bir yıldır ertelendiğini söyleyen eski Dışişleri Bakanı Jiri Dienstbier, oylama için artık doğru zamanın geldiği ve olumlu sonuç alınabileceği kanısında. Senatodaki oylamada gerekli olan beşte üçlük çoğunluğun elde edileceğine inandığını belirten Dienstbier, Komünistler, Sosyal Demokratlar ve Hristiyan Demokratlar arasında antlaşmaya destek olduğuna dikkat çekti.

Ancak Dienstbier, senatoda çoğunluğu oluşturan ve yakında başbakanlık koltuğunu Jan Fischer'e devretmeye hazırlanan Mirek Topolanek'in Yurttaş Demokratlar Partisi'nin nasıl bir tutum izleyeceğini öngöremiyor. Antlaşmanın onaylanabilmesi için 35 üyenin üçte birinin, yani en az 10 senatörünün “kabul” oyu vermesi şart.

EU Parlament Tschechiens Präsident zum EU Reformvertrag
Çek Devlet Başkanı Vaclav Klaus, AB'nin bütünleşmesine karşıFotoğraf: picture-alliance/ dpa

Eski Dışişleri Bakanı Dienstbier, iyimser olsa da bu nedenle temkinli konuştu ve “Önümüzdeki iki hafta içinde neler olacağını bilmiyorum. Oylama hiçbir şey değiştirmeyebilir de” dedi.

Anayasa Mahkemesi için hazırlık

Antlaşma karşıtları da oylamadan “hayır” sonucu çıkacağından emin değil. Antlaşmanın onaylanma ihtimaline karşı hazırlık yaptıklarına dikkat çeken Yurttaş Demokratlar Partisi Senatörü Jaroslav Kubera, bu durumda ikinci kez Anayasa Mahkemesi'ne gideceklerini belirtti. Kubera, “Senatodaki oylamadan sonra Lizbon Antlaşması'nı Anayasa Mahkemesi'ne bir kez daha götürmek için 17 senatörün desteğini bulmaya çalışacağız. Bu konuda elbette İrlandalılara da güveniyoruz” dedi.

Referandumda Lizbon Antlaşması'nı reddeden İrlanda'yı örnek alan Senatör Jaroslav Kubera, İrlandalıların Avrupa Birliği'ne önemli bir mesaj vererek amacına ulaştığını söyledi. Çeklerin üyelik müzakereleri sırasında bazı ayrıcalıklarından vazgeçmek zorunda kaldığını ve bunun düzeltilmesi gerektiğini belirten Kubera, aynı zamanda Çek Devlet Başkanı Vaclav Klaus gibi AB'nin bütünleşmesine de karşı.

“Klaus’in nüfuzu azalıyor

Bazı senatörler üzerinde Devlet Başkanı'nın etkisi olduğuna dikkat çeken Jiri Dienstbier, ancak Klaus'un nüfuzunun azaldığına da dikkat çekiyor. Dienstbier, “İki yıldır baskı yapıyordu ve yine yapıyor. Ancak şimdi Yurttaş Demokrat Partisi içinde daha az yandaşı var” diye konuştu.

Ancak Devlet Başkanı Klaus'ın AB karşıtı tutumuna daha az yandaş bulsa da Lizbon Antlaşması için başkent Prag'daki risk devam ediyor. Senatodan “hayır” sonucunun çıkabileceğini hiç kimsenin gözardı edemeyeceğini belirten Jiri Diensthaber, Vaclav Klaus'un AB karşıtı tutumuna da şöyle açıklık getirdi: “19. yüzyıl milliyetçiliği artık gerilerde kaldı. Ben kendisini kişisel olarak da tanıyorum ve şunu söyleyebilirim: O, başkanlık edemeyeceği her şeyden nefret eder. Avrupa'nın çarı olamayacağını biliyorsa, neden Avrupa Birliği'nin bütünleşmesini desteklesin ki?”

Çek Cumhuriyeti'nde parlamentonun alt kanadı ise Lizbon Anlaşması'nı onaylamıştı. Anlaşmanın, yürürlüğe girmesi için parlamentonun üst kanadı Senato tarafından da onaylanması gerekiyor. Lizbon Antlaşması, Birlik üyesi 27 ülkeden 24'ü onayladı. Ve şimdi Polonya ve İrlanda ile birlikte Çek Cumhuriyeti'nden onay bekleniyor.

Gerwald Herter - Prag / Çeviren: Hülya Köylü

Editör: Ahmet Günaltay