Libya’ya AB Ortaklığı'nın yolu açıldı

Libya Berlin’deki La Belle adlı diskotekte 18 yıl önce yaşanan patlamanın kurbanlarına 35 milyon dolar tazminat ödemeyi kabul etti. Kaddafi Vakfı ile kurbanların avukatlarının vardığı bu anlaşma Almanya ile Libya ilişkilerini düzeltecek. Nitekim hükümet sözcüsü dün Almanya Başbakanının yakında Libya’yı ziyaret edebileceğini açıkladı. Bugün de Libya’ya yatırım yapacak Alman şirketleri için devletin verdiği Hermes güvencesinin açıklanması bekleniyor. Libya uluslararası alanda yeniden kabul görmeye çalışırken, birçok ülkeden yatırımcılar da Libya’da iş almak için sabırsızlanıyor.

“Sadece insani yardım"

Libya bir süredir uluslararası arenaya geri dönebilmek için kendisine mal edilen tüm olaylarla ilgili- resmen sorumluluk üstlenmese de tazminat ödemeyi kabulleniyor. Berlin’deki La Belle distokeğinde yaşanan patlama örneğinde olduğu gibi. Trablus bu patlamanın sorumluluğunu hiçbir zaman üstlenmemişti. Kaddafi’nın oğlunun yönettiği vakıf, bu kez de kurbanlara ödenecek tazminatın suçu kabullenmek anlamına gelmediğini, sadece insani yardım olarak görülmesi gerektiği bildirdi.

Libya da tazminat istiyor

Libya sadece tazminat ödemekle kalmıyor aynı zamanda tazminat talebinde bulunuyor. Kaddafi Vakfı’ndan yapılan açıklamada, Amerikan Hava Kuvvetleri’nin La Belle’deki patlamadan on gün sonra Bingazi ve Trablus’a yönelik bombardımanı için tazminat ödenmesini istedi. O zamanki ABD Başkanı Ronald Reagan, bu eylemde Muammer Kaddafi’nin iktidardan düşürüleceğini umuyordu, ama beklentisi gerçekleşmedi. Muammer Kaddafi iki oğlunun yaralandığı ve evlatlık kızının yaşamını yitirdiği bombardımandan sağ olarak kurtuldu. Daha sonraki yıllarda Libya’ya uygulanan izolasyon da Kaddafi’yi koltuğundan edemedi.

Uluslararası arenaya geri dönüşü 1998 yılında on yıl önceki Lockerbie faciasından sorumlu tutulan iki Libyalının yargılanmasına izin vermesi ile başladı. Bir yıl önce Lockerbie kurbanlarına 2 milyar 700 milyon dolar tazminat ödemeyi kabul etti. Ocak ayında Nijer’de düşürülen Fransız uçağı için tazminat ödemeyi kabullenerek AB’ne doğru ikinci adımını attı. Hemen ardından nükleer ve kimyasal silahların saptanması için kontrollere izin verdi. Berlin’le uzlaşma, uluslararası izolasyondan kurtulması için sondan bir önceki adım denilebilir. La Belle diskoteğindeki patlamada ölen ya da yaralanan Amerikalılara verilecek tazminat konusu henüz halledilemedi.

AB Akdeniz Ortaklığı’nın önü açıldı

Ancak Almanya ile sağlanan işbirliği ile Libya’ya Avrupa Birliği’nin yolu açıldı denilebilir. Zaten başta İtalya olmak üzere birlik üyesi ülkeler Libya’nın AB’nin Akdeniz Ortaklığı programına alınması için uzun süredir baskı yapıyordu. İtalya böylece Akdeniz’den gelen kaçak göçü önlemeyi umuyor. BM’in geçen yılın eylül ayında Libya’ya yönelik yaptırımları kaldırmasından sonra Avrupa Birliği’nden politikacılar birbiri ardına Trablus’u ziyaret ettiler. İspanya’nın o dönemki Başbakanı Aznar’ı, İtalya Başbakanı Berlusconi ve İngiliz meslekdaşı Tony Blair izledi. Kaddafi büyük ihtimalle sonbaharda Başbakan Schröder’i karşılayacak.

Avrupa Birliği’nden politikacıların Libya ziyaretleri her seferinde ülkeleri için yatırımlarla sonuçlandı. İtalya, Libya’da bir otoyol inşasına hazırlanıyor, Blair’in ziyaretinden sonra İngiliz Shell şirketi Libya ile yüzlerce milyon dolarlık anlaşmaya imza attı. Berlin hükümetinin sözcüsü de dünkü basın konferansında, Alman hükümetinin Libya’nın modernleştirilmesine yardımcı olma niyetini dile getirdi. Alman yatırımcılar ise hazırlıklarını çoktan yaptılar. Kasım ayında Trablus’da bir ekonomi forumunda Libya’dan meslekdaşları ile biraraya gelecekler. O zamana kadar yatırımlara devlet güvencesi sorunu halledilirse, Alman iş adamları Libya’da kazançlı işlere girmeyi umuyor.