Libya’da çatışmalar sürüyor, kaos büyüyor
5 Nisan 2011ABD silahlı kuvvetlerinin, Libya operasyonundan savaş uçaklarını ve Tomahawk füzeleri taşıyan muharip unsurlarını geri çektiği bildirildi.
Pentagon'dan yapılan açıklamada, operasyonun komutasının NATO tarafından devralındığı anımsatılarak, ABD'nin artık operasyona sadece keşif ve havada yakıt ikmali yapacak, düşmanın iletişimini engelleyecek uçaklarla katılacağı kaydedildi. Açıklamada ayrıca, NATO'dan talep gelmesi durumunda, ABD ordusunun yine Kaddafi kuvvetlerine karşı hava saldırılarında bulunabileceği ifade edildi.
BM Güvenlik Konseyi'nin Libya kararının ardından ABD, Fransa ve İngiltere liderliğindeki koalisyon, 19 Mart'ta sivilleri koruma hedefiyle hava operasyonlarına başlamıştı. 31 Mart'tan bu yana NATO'nun komutasında devam eden operasyon, Libya üzerinde uçuşa yasak bölge kararını uygulayarak Kaddafi kuvvetlerinin havadan muhaliflere saldırmalarını önlüyor. NATO'ya bağlı hava kuvvetleri, siviller için tehdit oluşturan askeri hedefleri de vuruyor. NATO savaş uçakları son 5 günde 276 sorti gerçekleştirdi.
Çatışmalar sürüyor, kaos büyüyor
Üç haftadır süren operasyon, Libya'da şiddet ve istikrarsızlığa ise son verebilmiş değil. Başkent Trablus ve batısında kontrolü elinde tutan Kaddafi kuvvetleri ile muhalif milisler arasında çatışmalar Misrata, Ecdebiye ve Brega kentlerinde sürüyor. Yeterli silaha sahip bulunmayan ve askeri eğitimi olmayan milisler son günlerde birçok noktada geri çekilmek zorunda kaldı.
Halk ayaklanmasının ardından önce muhaliflerin kontrolüne geçen Misrata kentinden şiddetli çatışma haberleri geliyor. Ülkenin üçüncü büyük kenti Misrata'dan kaçanlar, burada Kaddafi kuvvetleri tarafından katliam yapıldığını öne sürüyor. Brega kentinde ise Kaddafi kuvvetlerinin NATO uçaklarına açık hedef olmamak için ilerlemeyi durdurdukları bildiriliyor.
Batılı ülkeler, Libyalı muhaliflere askeri destek vermeyi ve silah yardımı yapmayı tartışmaya devam ediyor. İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, muhalif güçleri “öldürücü olmayan donanımlarla” destekleme planlarını değerlendirmekte olduklarını söyledi.
Silahlar El Kaide'ye gider korkusu
Muhaliflere silah yardımı yapılması durumunda, bölgede etkili olan El Kaide ile bağlantılı grupların güç kazanmasından da endişe ediliyor. Cezayir, komşusu Libya'daki kaostan El Kaide'nin yararlanmaya çalıştığını, karadan havaya atılabilen füzeler dâhil, yeni silahlar edinmeye çalıştığı uyarısında bulundu.
ABD Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklamada, radikal İslamcı grupların silah edinme çabaları konusunda kaygıların, Libyalı muhaliflere aktarıldığını belirtti.
Kaddafi koltuğunu bırakmak istemiyor
Uluslararası baskılarla sıkışan Libya hükümeti, haftalar sonra siyasi reformlara kapı araladı, ancak ülkenin birliğinin korunması için Kaddafi'nin liderliğinin sürmesi gerektiğini söyledi. Enformasyon Bakanı Musa İbrahim, Libya rejiminin, seçim veya referandum gibi her türlü siyasi konuyu görüşmeye hazır olduğunu ama Kaddafi'nin iktidardan uzaklaştırma konusunu görüşmeyeceğini belirtti.
İbrahim, "Libya nasıl idare edildiği başka bir konu, hangi siyasi sistem ülke için uygulanabilir konusu ise görüşülebilir, referandum, seçimler, bütün bu siyasi konular görüşülebilir. Ama Muammer Kaddafi bütün ülkenin, toplumun birliği ve ülkedeki bütün aşiretlerin güvenlik supabı olduğu için, onun varlığı ülkenin şeffaf ve demokratik bir modele geçmesi için çok önemlidir" dedi.
Libya temsilcisinden mesaj
Libya hükümeti, diplomatik çözüm için temaslarını sürdürüyor. Libya Dışişleri Bakan Yardımcısı Abdulati Ubeydi, siyasi çözüm konusunda görüşmeler yaptığı Atina ve Ankara'nın ardından Malta'ya geçti. Pazar günü Atina'da Yunan Başbakanı Yorgo Papandreu tarafından kabul edilen Ubeydi, dün Ankara'da Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile görüşmüştü.
Türk Dışişleri Bakanlığı kaynakları görüşmede, Libya'da kalıcı ve gerçek bir ateşkes sağlanması, siyasi çözüm parametrelerinin ortaya konulması konularının ele alındığını kaydettiler. Davutoğlu dün yaptığı açıklamada, Libya’da ateşkesin sağlanması için hem Kaddafi yönetimiyle hem de muhaliflerle görüşmelerinin sürdüğünü belirtmişti. Ankara, muhaliflerin oluşturduğu Libya Ulusal Konseyi temsilcileriyle de gelecek günlerde bir araya gelmeyi planlıyor.
Türk Dışişleri Bakanlığı kaynakları, Kaddafi yönetimi ve muhaliflerin ateşkes konusunda farklı talep ve önerilerinin bulunduğunu, ortak bir zemin sağlanıp sağlanamayacağını görüşmelerin göstereceğini kaydediyor.
New York Times gazetesinin haberine göre, Libya yönetiminin ateşkes planı, Kaddafi’nin koltuğunu bırakmasını öngörüyor. Kaddafi'nin oğulları tarafından ortaya atılan planın, Seyfülislam Kaddafi liderliğinde, anayasal demokrasiye geçiş öngördüğü belirtiliyor.
AB: Kaddafi gitmeli
Ancak plan, Batılı ülkeler tarafından ciddiye alınmıyor. AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, Kaddafi rejimimin tüm meşruiyetini kaybettiğini, Kaddafi’nin oğullarından birinin liderliğinin kabul edilemez olduğunu söyledi. İtalya Dışişleri Bakanı Franco Frattini de SkyTG24 kanalına yaptığı açıklamada, “Kaddafi ve ailesi mutlaka gitmeli” dedi.
Ateşkes ve diplomatik çözüm için diplomatik temaslar sürerken, gözler geçtiğimiz ay sonunda yapılan Londra Konferansı'nda kurulması kararlaştırılan Temas Grubu'na çevrildi. İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, Temas Grubunun gelecek hafta Katar'ın başkenti Doha'da toplanacağını bildirdi.
Libya konusunda uluslararası çabalara yön vermeyi amaçlayan ve liderlik üstlenecek olan Temas Grubu'nun ilk dönem başkanlığını Katar üstlenmişti.
© Deutsche Welle Türkçe
DW/AA/AFP/dpa, AŞ/HK