Kuzey Kutbu'nu paylaşamıyorlar

Rusya'nın Kuzey Buz Denizi'ndeki kara suları ile ilgili iddialarını desteklemek için Kuzey Kutbu'nun yaklaşık 4 kilometre altına gönderdiği keşif timi, Rusya’nın bu alandaki ciddiyetini ortaya koydu. Moskova, yaklaşık sekiz yıldır bu tartışmalı bölgeyle ilgili egemenlik iddiasında bulunuyor.

Amerika Birleşik Devletleri’nin Columbia Üniversitesi öğretim görevlilerinden Prof. Michael Byers, Rus keşif hareketinin şov amacının ötesinde niyetler taşıdığını ileri sürüyor. “Öncelikle, Kuzey Kutbu’nun çok geniş bir alana yayıldığını görmek gerekiyor. Kuzey Kutbu’nun ortasında yer aldığı Kuzey Buz Denizi’ne Rusya, ABD, Kanada, Grönland ve Norveç’in kıyısı bulunuyor. Son Rus keşif gezisinde Kuzey Buz Denizi’nin taban yapısı incelendi. Rusya bu araştırmayla, bölgenin Rus anakarası ile olan doğal bağlantısını bilimsel anlamda kanıtlamak istedi.”

BM sözleşmesi belirleyici

Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, devletlere 200 deniz mili uzunluğunda bir ekonomik bölgeye sahip olmalarına imkan tanıyor. Duruma göre, bu alan daha da genişletilebiliyor. Genişletme için ülke topraklarının jeolojik yapısının, egemenlik iddiasında bulunulan denizaltındaki kaya tabakasının yapısıyla benzer olduğunu kanıtlaması gerekiyor.

ABD, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ni henüz onaylamadı. Bu durum, Washington’un Kuzey Kutbu için verilen mücadelede şansını azaltıyor. Amerikalı araştırmacılar ve askerler, siyasetçilere gereken adımların bir an önce atılması için baskı yapıyor.

Amerikan Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nda meteoroloji ve okyanus araştırmalarından sorumlu Tümamiral Timothy McGee, “Amerika’nın Kuzey Kutbu’ndaki stratejik çıkarlarının arttığını” kaydediyor. Kuzey Kutbu’nda dünya petrol ve doğal gaz rezervlerinin dörtte birinin yattığını belirten McGee, Washington’a “100 yıl önce Ortadoğu petrollerinin paylaşımında düştüğümüz hatayı tekrarlamayalım” uyarısında bulunuyor.

ABD de hak iddia ediyor

Bölgeye bir araştırma gemisi yollayan ABD, Alaska açıklarındaki 600 millik sahanın yanı sıra Kuzeybatı Geçidi adı verilen deniz yolu üzerinde de hak iddia ediyor.

Columbia Üniversitesi öğretim görevlilerinden Prof. Michael Byers da “Ruslar’ın Kuzeybatı Geçidi ile kesinlikle ilgilenmiyorlar. Bu noktaya ilişkin Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’nin görüş ayrılıkları mevcut. Kuzey Kutbuyla ilgili tartışmalı iki konumuz var: Biri Arktik Okyanusu’nun dibinde yatan doğal gaz ve petrol yataklarının paylaşımı diğeri de deniz ulaşımı” diyor.