İrlanda Lizbon Antlaşması'na 'hayır' dedi

Avrupa Birliği’nin siyasi ve kurumsal yapısını yenileyecek Lizbon Antlaşması, İrlanda’da yapılan referandumla zora girdi. Oyların yarısının sayıldığı referandumda, hayır oyları yüzde 54,7 olurken, evet oyları yüzde 45,3’te kaldı. İrlanda Adalet Bakanı Dermot Ahern sonucu doğrularken, televizyonlar da, 43 seçim bölgesinden sadece 6'sında sandıktan "evet" oyunun çıktığını duyurdu.

Tepkiler farklı

Referandumun ilk sonuçlarına İrlanda hükümet ve muhalefetinden farklı tepkiler geldi. Muhalefet, sonuçların ardından iktidarın Brüksel’e gidip, "antlaşmayı yeniden müzakere etmesi gerektiğini" savundu. Hükümet ise antlaşmayı henüz onaylamayan 9 Avrupa Birliği üyesine çağrıda bulunarak, Lizbon Antlaşması onay sürecine devam etmelerini istedi.

Bu da akıllara, İrlanda hükümetin, antlaşmayı bir kez daha halkın onayına sunabileceği düşüncesini getirdi.

AB'nin geleceği ne olacak?

İrlanda'daki referandumun sonucu AB içinde endişelere yolaçtı. Brüksel'den gelen ilk tepkilerde başarısızlığın faturası, diğer 26 üyenin aksine referandum kararı alan İrlanda hükümetine kesildi. Avrupa Parlamentosu'nun en büyük grubu Hristiyan Demokratlardan yapılan açıklamada, İrlanda halkının hayal kırıklığı yaratan tercihini kabullenmekten başka çareleri olmadığı belirtilerek İrlanda hükümetinin yenilginin nedenlerini önümüzdeki hafta toplanacak AB zirvesinde açıklamak zorunda olduğu kaydedildi.

AB'nde kriz çıkabilir

AB'nden uzmanlar, referandum sonucunun AB'ni krize sürükleyebileceği uyarısında bulundu. Avrupa Politika Araştırmaları Merkezi uzmanlarından Sebastian Kurpas, Brüksel’de, Avrupa Birliği’nin geleceğine ilişkin bir belirsizlik havası oluştuğunu belirtti. Kurpas, “İrlanda hükümetinin bir B planı olup olmadığı” sorusuna şu yanıtı verdi:

"İrlanda hükümeti, referandumun hayır oyuyla sonuçlanması durumunda devreye sokabileceği bir B planı hazırlamadı. En azından, hiç kimse böyle bir plandan haberdar değil. Ayrıca önceden bir alternatif hazırlansa, bu hayır oylarını daha da artırabilirdi. Zaten, Lizbon Antlaşması’nın kendisini, 3 sene önce Fransa ve Hollanda’da referandumlarda reddedilen AB Anayasası için hazırlanmış bir B planıydı. Bundan sonra atılacak adımlar konusunda, Avrupalı liderlerin bir araya gelip, fikirler üretmesini beklememiz gerek."

18 AB ülkesi onayladı

Lizbon Antlaşması bugüne kadar, 18 Avrupa Birliği üyesi tarafından onaylandı. Antlaşmayı parlamentoda oylamak yerine, halkın onayına sunan tek ülke ise İrlanda oldu.

Ancak Avrupa Birliği uzmanı Sebastian Kurpas, bunu gerçekçi görmüyor. Kurpas, "Teorik olarak ikinci bir referandum olabilir. Ama pratikte bu yolun tercih edileceğini sanmıyorum. Zaten bu referanduma katılım da çok düşük oldu. Ben ikinci bir referandumun yapılacağını düşünmüyorum diye konuşuyor.

İrlanda’daki referandum sonuçları, Avrupa başkentlerinde farklı tepkilere yol açtı. Fransa’nın Avrupa işlerinden sorumlu Devlet Bakanı Jean-Pierre Jouyet, 35 yıldır üye olan Avrupa Birliği’nin şimdi birlik dışına atılamayacağını, Brüksel ile İrlanda arasında “yeni bir yasal düzenlemenin müzakere edilebileceğini" söyledi.

İtalya'dan İrlanda'ya teşekkür

Referandum sonucuna en ilginç tepki ise İtalya’dan, Berlusconi hükümetinin bakanlarından Roberto Calderoli’den geldi. Hayır oyu kullanan İrlandalılara teşekkür eden İtalyan bakan, “Avrupa Birliği projesinin halka çok uzak kaldığı” eleştirisini getirdi. Calderoli, egemenliğin halka ait olduğunu, buna saygı gösterilmesi gerektiğini söyledi.

Almanya Antlaşma’nın müzakere edilmesine karşı

Lizbon Antlaşması’na karşı çıkan İrlanda muhalefeti, antlaşmanın yeniden müzakere edilmesini talep ederken, bir çok Avrupa Birliği üyesi bu fikire soğuk bakıyor. Bu ülkelerden biri de, Avrupa Birliği’nin siyasi ve ekonomik olarak bir an önce ayağa kalmasını isteyen Almanya.

Avrupa Politika Araştırmaları Merkezi uzmanlarından Sebastian Kurpas, Almanya’nın İrlanda referandumuna bakışını şöyle değerlendirdi:

„Almanya’nın çıkarları açısından, Lizbon Antlaşması’nın tüm ülkelerde onaylanarak yaşama geçmesi çok önemli. Berlin, en başından Avrupa Birliği Anayasa taslağına çok büyük destek vermişti, Lizbon Antlaşması’na da büyük destek verdi. Bu antlaşma aynı zamanda, Almanya’nın dönem başkanlığının bir başarısı. Dolayısıyla, bunun muhafaza edilmesini, başarılı olmasını istiyor. Ancak ortaya çıkan hayır oyları karşısında yapılabilecekler de çok sınırlı.“