İsrailli mahkum Vanunu serbest bırakılıyor

Tutukluluğunun 12 yılını tecrit aldında geçiren Vanunu’nun serbest kalması, ona yine de özgürlüğü getirmiyor. Yabancılarla görüşmesi yasaklanan Vanunu, havaalanı, liman ve konsoloslukların yakınından bile geçemeyecek. Cep telefonu ve internet gibi iletişim araçlarını kullanması da yasaklanan Vanunu’nun tecrit hayatı böylece dışarda da sürecek.

Vanunu, İsrail’deki bir nükleer tesiste çalışırken, çektiği fotoğraf ve tesisle ilgili bilgileri İngiliz Sunday Times gazetesine verdiği gerekçesiyle hapis cezasına mahkum edilmişti.

Vanunu’nun politik görüşleri

İngiliz Sunday Times Gazetesi‘nin 5 Ekim 1986 günü, ”İsrail’in nükleer tesisinin sırları” başlığıyla yayınladığı haber, Mordechai Vanunu’nun hayatında bir dönüm noktası oldu. Çünkü, İsrail’in gizlice ürettiği nükleer silahlara ilişkin fotoğraflı haberin kaynağı Vanunu’dan başkası değildi. O zamanlar 31 yaşında olan Vanunu yıllarca Dinoma’daki nükleer tesiste teknisyen olarak çalışmıştı.

”Vanunu skandalı” adlı kitabın yazarı siyaset bilimci Yoel Cohen, nükleer tesiste çalıştığı dönemde Ben-Gurion Üniversitesi’nde de felsefe eğitimine başlayan kahramanın bu sayede, fikirsel aydınlanma yaşadığını söylüyor. Vanunu’nun politik görüşleri, İsrail’in 1982‘de Lübnan’a saldırmasıyla netleşiyor. Cohen’in anlattığına göre; savaş karşıtı gösterilerde yer alan Vanunu, bu arada nükleer tesisin fotoğraflarını çekiyor:

”Tam 57 fotoğraf çekmişti, ama bunlarla ne yapacağını tam olarak bilmiyordu. Yıl 1985‘ti. Bir yıl sonra, yani 1986‘da Çernobil faciası yaşandığında Vanunu da artık birşeyler yapması gerektiğine karar veriyor. İsrail’in atom programına karşı uluslararası dikkat çekmek istiyor.”

Elindeki bilgileri Sunday Times’a veriyor

Ekonomik nedenlerle 1985 yılında işinden atılan Vanunu, gittiği Sidney’de anglikan cemaatinin içine girmesiyle vaftiz olarak dinini değiştiriyor. Burada pederin bütün Hristiyanlar‘ın atom silahlarına karşı durmaları gerektiği yönündeki vaazı sonucu Vanunu kararını veriyor. Elindeki bilgileri ve fotoğrafları, Sunday Times’a veriyor.

Haberin yayınlanmasından kısa bir süre sonra Vanunu, Mossad'ın bir kadın ajanı tarafından baştan çıkarılıp Londra'dan Roma'ya getiriliyor. Buradan da İsrail’e kaçırılıyor. Vanunu, mahkemede 'ihanet' ve 'casusluk' suçlamalarıyla 18 yıla mahkum ediliyor. Tutukluluğunun tam 12 yılını tecrit altında geçiren Vanunu, bu nedenle Guinness Rekorlar kitabına bile geçti.

Göz hapsinde

İsrail hükümeti, Vanunu’nun serbest kalmasıyla atom politikalarının yine günmede gelmesinden endişe duyuyor. Böyle bir ihtimale olanak vermemek için Vanunu göz hapsinde tutulacak. Özellikle mülteci statüsü kazanmaması için Vanunu’nun konsoloslukların yakınından bile geçmesi yasak.

İsrail gazetelerinin geçtiğimiz günlerde verdiği haberlere göre, Vanunu’nun anlatabileceği başka birşey yok. Zaten o da, ”Daha önce söylemiş olduğum ve herkesçe bilinen şeyleri tekrar edeceğim” diyor.