İsrail'in yeni Filistin planı

ABD Başkanı George Bush’un Ortadoğu ziyaretine bir hafta kala İsrail hükümeti, Annapolis’te hedeflenen Filistin devletinin ayrıntılarına yoğunlaştı. Bir Filistin devletinin, İsrail’in güvenliğini tehlikeye atmadan nasıl kurulacağını hesaplayan İsrail Başbakanı Ehud Olmert, bu konuda Amerikan yönetimi ile bir çözüm yolu bulmak istiyor. İsrail gazetesi Haaretz'de yer alan habere göre, Olmert’in kurmaylarıyla geliştirdiği model ise bağımsızlığı sınırlandırılmış bir Filistin devleti.

Savunma Bakanı Ehud Barak ve Dışişleri Bakanı Zipi Livni ile Filistin devletinin ayrıntıları üzerine görüşmelerini sürderen Olmert, bu konudaki görüşlerini şimdiye dek resmi olarak açıklamadı, ancak Haaretz gazetesinin hükümete yakın kaynaklara dayandırdığı haber, yönetimin planlarına ilişkin önemli ayrıntılar içeriyor.

İsrail uluslararası birlik istiyor

Habere göre, bağımsızlığı sınırlandırılmış bir Filistin devletinin silahsızlandırılması ve Filistin topraklarının hava sahasının İsrail tarafından kontrol edilmesi hedefleniyor. Sınırlardaki kontrol noktalarının da İsrail birlikleri tarafından gözetimde tutulması planlanıyor. İsrail yönetiminin, bunu, kontrol noktalarında Filistin’in bağımsızlığını hiçe saymak için değil, sadece sınırdan kimin girip çıktığını gözlemlemek amacıyla yapmak istediği belirtiliyor.

İsrail, ayrıca Batı Şeria ile Mısır arasındaki sınırda da uluslararası birliklerin konuşlandırılmasını istiyor. Ürdün Vadisi’nde, yani gelecekteği Filistin devletinin doğu sınırında ise İsrail, askeri varlığını sürdürmeyi planlıyor. Haaretz’te yer alan habere göre, acil durumlarda olası tehlikelere karşı İsrail ordusunun Batı Şeria’ya girebilmesi de İsrail yönetiminin güvenlik planları arasında.

Yahudi yerleşim birimleri ve Kudüs

Ancak 2008 yılı sona ermeden taraflar arasında barış anlaşması imzalanması öngören Annapolis sürecinin İsrail’in bu güvenlik planlarıyla daha da zorlu bir dönemece gireceği tahmin ediliyor. Nitekim uzmanlar da Annapolis sürecinin hedefine ulaşacağından emin değil. Hedeflenen barış anlaşmasının imzalanmasından kuşku duyan İsrailli tarihçi Moşe Zimmermann, İsrail tarafının görüşmeleri bloke edebileceğini dile getiyor. Kudüs Üniversitesi Alman Tarihi Enstitüsü Direktörü Zimmermann, ayrıca Kudüs’ün de kolay çözümlenecek bir sorun olmadığına dikkat çekiyor.

Zimmermann, İsrail yönetiminin, sadece Kudüs konusunda değil, Filistin bölgelerindeki Yahudi yerleşim birimleri için de pazarlıkları sıkı tutacağına dikkat çekiyor. Ve Zimmermann, bu yerleşim birimlerinden vazgeçilmediği ya da en azından buna hazır olunmadığı sürece barış yolunun tıkalı olacağı değerlendirmesini yapıyor. Zira bu konu Filistin tarafının en büyük sıkıntılarından biri. Filistin-İsrail arasındaki nihai statü görüşmeleri heyetinin Filistin tarafı Başkanı Ahmed Kurey'in önümüzdeki hafta bölgeyi ziyaret edecek olan ABD Başkanı Bush’a da özellikle Yahudi yerleşimleriyle ilgili şikayetlerini dile getirmesi bekleniyor.

Yahudi yerleşim birimleri, İsrail Başbakanı Ehud Olmert ile Ürdün Kralı Abdullah’ın dünkü görüşmesinde de gündeme geldi. Kral Abdullah, İsrail'in Batı Şeria'daki yerleşim politikasının, ABD'nin Annapolis kentinde kasım ayında yapılan barış konferansında varılan mutabakatları ihlal olduğunu belirterek Olmert'e, yerleşkelerin genişletilmesinin nihai barış anlaşmasına doğru ilerlemeyi engelleyebileceği uyarısında bulundu.