İsrail ve Rusya, gizli görüşmede ne konuştu?

İsrail ve İran arasındaki gerginlik yeniden tırmanıyor. İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın Nazi soykırımını inkâr eden açıklamalarını yinelemesinin ardından İran’ın dini lideri Ali Hamaney de İsrail’e karşı ağır ithamlarda bulundu. Hamaney, hafta sonunda yaptığı açıklamada İsrail’i bölgede yayılan bir kanser hücresine benzetti. Bu söz düellosuna Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev de katıldı. Eylül ayı başında İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile Moskova’da yaptığı gizli görüşmenin ayrıntılarını açıklayan Medvedev, İsrailli yetkililerin kendisine, İran’a yönelik askeri müdahale planları olmadığını söylediğini belirtti. Ancak İsrail'den bugün gelen açıklamalar daha farklıydı.

Gizli görüşmenin ayrıntıları

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun Moskova’ya gizli bir ziyaret yapıp yapmadığı haftalarca tartışıldı. Ayrıca İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres'in Ağustos ayı ortasında Rusya Devlet Başkanı Medvedev ile Soçi’de neler konuştukları üzerinde de pek çok tahminde bulunuldu. Belki İran’a gizli silah sevkiyatı üzerinde konuşulmuş, belki de Arctic Sea adlı kargo gemisinin kaçırılması olayı gündeme gelmişti.

Medvedev ise yaptığı açıklama bu karanlık noktaları şimdi biraz aydınlattı. Amerikan CNN televizyonuna bir demeç veren Rusya Devlet Başkanı, Netanyahu’nun Eylül ayı başında Moskova’da bulunduğunu doğruladı. Görüşmelerde, hassas güvenlik konuları ve Tahran ile planlanan silah ticaretini ele aldıklarını söyledi.

Rusya-İran anlaşması

Rusya, iki yıl önce İran ile S-300 füzelerinin satışına ilişkin bir anlaşma imzalamıştı. Tahran’dan yapılan açıklamada, bu füzelerle, İran’ın, tartışmalı nükleer tesislerini korumayı hedeflediği belirtilmişti. Resmi açıklamalara göre, Rusya söz konusu savunma füzelerini henüz teslim etmedi. ABD ve İsrail ise Rusya’yı bu kararından vazgeçirmeye çalışıyor. Füzelerin satışı konusundaki anlaşmayla ilgili İsrail'in endişelerini kabul ettiğini belirten Medvedev, savunma amaçlı silahların gerilimi artırmayacağını, aksine azaltacağını savundu. Medvedev ayrıca, Rusya’nın silah ticaretinin uluslararası yasalara uygun bir şekilde yapıldığını belirtti:

"Hedefimiz, İran’ı daha güçlü, İsrail’i daha güçsüz yapmak ya da tam tersine yol açmak değil. Daha ziyade Ortadoğu’da istikrarlı bir durum sağlamalıyız. Bizim hedefimiz bu olmalı.“

İsrail’den çelişkili açıklama

Medvedev, İsrail’in İran’a saldırı olasılığı hakkında da açık konuştu. İsrail yönetimi, geçmişte İran’ın nükleer silahlanmasını önlemek için İran’ın nükleer tesislerine hava saldırısı düzenlemekten kaçınmamıştı. İran ile Rusya arasında herhangi bir savunma anlaşmasının bulunmadığını ifade eden Medvedev, "Bu, bizim böyle bir olaya kayıtsız kalacağımız veya kalmak isteyeceğimiz anlamına gelmez" dedi. Rusya Devlet Başkanı, İran'a yönelik bir saldırının çok kötü sonuçlar doğurabileceği konusunda uyardı:

"Bu hayal edilebilecek en kötü şey olurdu. Bu durum, insani bir felaket, çok sayıda mülteci, İran’ın intikam alma isteği gibi neticelere yol açar ki; bu intikam isteği sadece İsrail’e karşı değil, açık konuşmak gerekirse diğer ülkelere karşı da olur. Bölgede, kesinlikle kestirilemez bir gelişme yaşanır. Böyle bir facianın boyutu, başka bir şeyle kolay kolay karşılaştırılamaz. Bu nedenle, bir saldırı kararı almadan önce, durum çok dikkatli bir şekilde incelenmeli.“

Dimitri Medvedev, İsrailli yetkililerin kendisine, böyle bir saldırı planları olmadığını söylediğini ve onların sözüne güvendiğini kaydetti. Ancak İsrail Genelkurmay Başkanı Korgeneral Gabi Aşkenazi, Medvedev’in ardından yaptığı açıklamada, kendilerini savunmak için askeri müdahale de dâhil her türlü seçeneğin masada olduğunu belirtti.

İran'ın nükleer programı BM'de görüşülecek

Medvedev, Tahran yönetimine ise Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile işbirliği yapması çağrısında bulundu. Rusya Devlet Başkanı bunun İran için bir seçenek değil, bir zorunluluk olduğunu ifade etti. İran’ın tartışmalı nükleer programının, BM Güvenlik Konseyi’nin Perşembe günü düzenlenecek özel oturumunda da ele alınması bekleniyor. Washington yönetimi, Moskova’dan İran’a karşı daha sert yaptırımlar uygulamasını istiyor. Rusya bu talebi, bugüne kadar hep geri çevirdi.

Stephan Laack - Moskova / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Hülya Köylü