İsrail, Hamas-El Fetih diyaloğundan kaygılı

Yemen'in başkenti Sana'da El Fetih ve Hamas temsilcileri, diyaloğa hazır oldukları yönünde güvence verdiler. Ancak Yemen Devlet Başkanı Abdullah Salleh'in arabuluculuk inisiyatifinin, iki örgütün birbirine yönelik tutumunu değiştirmesi zor görünüyor. Zira her iki tarafın da sözcüleri açıklama yapıp "pozisyonlarında bir değişiklik olmadığını" savundu.

Hamas seçimler yoluyla iktidara geldiğini ve hükümet olarak sadece Gazze Şeridi'nde değil, Batı Şeria'da da sorumlu olduğunu vurguluyor. El Fetih ise yararlı görüşmelere başlayabilmek için Hamas'ın Gazze Şeridi'nden vazgeçmesini istiyor.

İsrail'de bu gelişmeler kaygıyla izleniyor. İki rakip Filistin örgütü arasındaki diyaloğun, El Fetih'i radikalleştireceği bunun da barış sürecini tehlikeye sokacağı belirtiliyor.

Barış süreci

Barış süreciyle kastedilen ise ABD'nin girişimiyle Annapolis'de İsrail hükümeti ile Mahmud Abbas liderliğindeki Filistin yönetimi arasında başlatılan ve bu sene sonundan önce bitmesi hedeflenen barış görüşmeleri. Ancak İsrail Başbakanı Olmert ile Filistin lideri Abbas'ın görüşmelerinde şimdiye dek yol alınamadı.

Aksine Gazze Şeridi'nde gerilim ve şiddet olayları tırmandı ve radikal Filistinlilerin roket saldırıları İsrail'in şiddetle yanıt vermesini beraberinde getirdi. İsrail'in operasyonlarında 100'ün üzerinde insan hayatını kaybetti. Batı ise sessiz kaldı.

İsrail'in saldırıları Abbas'ı ise zora soktu. Köşeye sıkışan Abbas, halkı nezdinden Amerika ve İsrail'in adamı olarak görülmemek için İsrail'i eleştirerek kınamak zorunda kaldı. Bu ortamda barış görüşmelerinin yapılması imkansızlaştı.

Hamas ile masaya oturmanın koşulları

Uluslararası kamuoyunda ise Hamas ile konuşulması, hatta İsrail'in de bunu yapması gerektiği yönünde sesler yükselmeye başladı. Aksi takdirde barışın sağlanamayacağı belirtiliyor.

Ancak İsrail'in var olma hakkını tanımayan Hamas radikal tutumundan geri adım atmadığı sürece, bu örgütle müzakere masasına oturulması imkansız görünüyor. Ne İsrail ne de bölgede barışın sağlanması için yoğun çaba harcayan ülkeler bunu kabul edemez. Abbas'ın barışı reddeden bir örgütle işbirliği yaparken barış görüşmelerini yürütmesi de doğru olmaz.

Bu durumda İsrail'in El Fetih ile Hamas arasındaki diyaloğa itirazı makul görünüyor. Ancak tüm bunlar Hamas gerçeğini ortadan kaldırmıyor. Hamas ile yüzleşilmek zorunda. Hamas'ın bugüne kadar benimsediği ideolojiyi terk etmesi ve barış müzakerelerine hazır olduğunu duyurması halinde tarafların bunu kabul etmesi gerekir.

Gelişmeler Hamas'ı güçlendiriyor

Ama bu da zor görünüyor. Şiddet olayların artmasıyla da zaten bu hedeften epeyce uzaklaşıldı Anketler Abbas ise görüşmelerden sonuç alınamaması ve Gazze Şeridi'ne dönük artan saldırıların Filistinlileri Hamas'a doğru ittiğini gözler önüne seriyor.

Filistinliler, ancak yaşam koşullarında bir iyileşme hissettiklerinde Hamas'tan vazgeçeceklerdir. Aksi takdirde ne Yemen'deki görüşmeler ne de Amerikan Dışişleri Bakanı Rice'in Ortadoğu ziyareti süreçte olumlu bir değişime katkı sağlar.