İslami bankacılık modeli yayılıyor

Frankfurt İslam Bankası Enstitüsü Müdürü Zaid El Mogadeddi, İslam dininde faizin haram olduğunu belirterek, Kuran-ı Kerim'de bununla ilgili bir ayetin olduğunu söylüyor. El Mogadeddi, “Faiz veren, faizden kazanç sağlayan, faizli kazanç anlaşmasına tanıklık eden ve bu anlaşmayı imzalayanların hepsi günahkardır ve cehennem ateşinde yanacaktır.” diyor.

"Kredi ile araba sahibi olunabiliyor"

Ancak faize karşı çıkan Müslümanlar da İslam bankacılığı modeli sayesinde krediyle araba sahibi olabiliyor. Bilindik bankacılık modeline göre buradaki tek fark, sahip olunacak otomobil önce banka tarafından satın alınıyor sonra bankanın uyguladığı bir katma değerle müşteriye satılıyor. Müşteri otomobilin fiyatını bankaya taksitle ödüyor. Bu uygulama şeklen bilindik bankacılık sistemi ve taksitli kredi ödemelerini andırsa da, İslam Bankası Enstitüsü Müdürü Zaid El Mogadeddi konuya açıklık getiriyor. El Mogadebi, “İlk bakışta bu bir kelime oyunu yada hile gibi algılanabilir. Ancak İslam ekonomisi, paranın bir değeri olmadığından ve sadece bir değiş tokuş aracı olduğundan yol çıkar. Bankaların da bu bağlamda çok farklı görevleri var. Örneğin, banka para sirkülasyonunu sağlamakla yükümlü. Para alış verişini sağlarken bundan kazanç da elde edebilir. Banka ya ürünleri kendisi satın alır yada satışına ortak olabilir. Veya bir işletmeye sermaye vererek kendisi pay sahibi olabilir. Para böylece ekonomiye fayda sağlama amacıyla kullanılmış olur. “ ifadesini kullanıyor.

Diğer bir değişle, İslami bankacılık sisteminin reel ekonomiyle güçlü bir ilişkisi var. Ve Spekülatif sermaye, hedge fonlar, ya da son ipotek krizindeki ikincil piyasa kredileri bu finans modelinde yer almıyor.

Faiz diğer toplumlarda da yasaktı

Hristiyan ve Museviler için de faiz bir zamanlar tamamen yasaktı. Hatta Tevrat'ta faizin yanlış olduğunu anlatan bazı bölümler yer alıyor. Ancak zamanla bu uygulama esnekleşti ve ardından da yasak tamamen kaldırıldı. Çoğu Müslüman ülkede de durum pek farklı değil. Buralarda da geleneksel bankacılık sistemi uygulanıyor ve ana faiz oranlarını belirleyen merkez bankaları var. Ancak İslam bankacılığı modeli giderek yaygınlaşıyor. Eskiden Malezya Bankası'nda çalışmış Santa Reginald Anthony' göre bunun farklı nedenleri var. Antony, “Radikal İslamcılık eğilimi özellikle gençler arasında oldukça yaygınlaştı. Ayrıca Ortadoğu'da bazı ülkeler yüksek petrol fiyatları yüzünden bir hayli zenginleşti. O kadar çok paraları var ki nereye harcayacaklarını şaşırır hale geldiler.” diyor.

İslam bankacılığı iştah kabartıyor

İslam bankacılığı yıllık ortalama yüzde 20 ile, finans sektörünün pazarı en çok büyüyen yapısı olarak görülüyor. Bu yüzden bazı Batı bankaları da bu alan el attılar. City Bank ve Deutsche Bank Almanya'da bu girişimi başlatan ilk bankalar. Bu bankalar körfez ülkelerine “faizsiz kazanç anlayışına” uygun ürünler sunuyor. Hatta yaklaşık 10 yıldır İslam bankacılığı kriterlere uyan şirketleri kapsayan özel yatırım ve performans endeksleri mevcut. Örneğin Dow Jones Islamic Market Index gibi.