İran'la ilgili kuşkular devam ediyor

Uluslararası Atom Enerjisi Örgütü, Viyana’da açıklanan raporunda şimdiye kadar yapılan denetimlerde İran’ın elindeki nükleer malzemeyi silah üretiminde kullandığına ilişkin bir kanıt bulunamadığını açıkladı. Bu arada İran yönetimi de zenginleştirilmiş uranyum üretimini şimdilik durdurduğunu ve bundan böyle santrfüj yapım ve deneylerinde bulunmayacağını bildirmişti.

AB Ortak Savunma ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana, bu gelişmeden duyulan memnuniyeti dile getirirken, Birliğin İran’la sürekli ve uzun vadeli bir ortaklık ilişkisi arzuladığını, İran’ın bu adımının bu yoldaki pürüzlerin giderilmesine önemli katkı sağlayacağını söyledi.

UAEA’nun raporunda, BM örgütüne bildirimi yapılan nükleer malzemenin kısmen başka amaçlarla kullanıldığı konusunda herhangi bir kanıt bulunamadığı ve ülkede gizli nükleer tesis olup olmadığının kesin biçimde saptanamadığı belirtildi. Ancak UAEA, bu ifadelere karşın nükleer silah üretilebileceğine dair şüphelerin ise devam ettiğini vurguluyor.

Kuşkular devam ediyor

Nükleer gücünün sivil amaçlı olduğunu belirten İran’ın nükleer silah ürettiğine dair İsrail ve ABD’nin ise ciddi kuşkuları devam ediyor. Denetçilere son yıllarda biribiriyle çelişen bildirimlerde bulunulmasından sonra Avrupa ülkeleri de bu konuda İran’a karşı şimdiye kadar izledikleri ılımlı tavırdan sapmaya başlamışlardı. Fransa, İngiltere ve Almanya da bu yüzden İran’ın zenginleştirilmiş uranyum üretiminden vazgeçmesini talep ediyor, bu yolla nükleer silah yapılmadığına ilişkin söylemlerin inandırıcı kılınmasını istiyordu.

Tahran’ın dün Viyana’da açıklanan mektubunun Berlin yönetimi tarafından henüz yeterli görülmediği belirtiliyor. Buna rağmen, İran’ın zenginleştirilmiş uranyum üretimini, şimdilik kaydıyla, bırakmış bile olmasının Avrupa’nın şartlarının kabulü anlamına geldiği belirtiliyor. Böylece yolu açılan müzakerelerde şimdi İran’ın uranyum zenginleştirme programından tümüyle vazgeçmesine karşılık, Avrupa’nın bu ülkeye nükleer yakıt çubuğu göndermesi ve ticaret ilişkilerinin normalleşmesi tartışılacak.

25 Kasım toplantısı

Bu koşullarda Tahran yönetiminin 25 Kasım’daki UAEA’nın toplantısında endişe duymasına gerek kalmıyor. Bu birleşimde Amerikan temsilcilerin, Güvenlik Konseyi’nde İran’a yönelik yaptırım kararı alınması için girişimde bulunmasına şimdiden kesin gözüyle bakılırken, İran’ın sergilediği son olumlu tavır nedeniyle bu talebin yeterli yandaş bulmayacağı sanılıyor.