İranlı yetkilier Baradey'le buluşuyor

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed el Baradey’in bugün İranlı müzakere heyetinin yeni başkanı Ali Laricani’yle buluşacağı duyuruldu. Uluslararası kuruluşun sözcüsü Melissa Fleming, Avusturya’nın başkenti Viyana’da yapılacak bu sürpriz görüşmede, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın İran’da yapacağı denetimlerin ve Tahran’ın nükleer enerji programının geldiği aşamanın ele alınacağını belirtti.

Laricani ise dün yaptığı açıklamada, daha önce İran yönetimiyle görüşen Almanya, İngiltere ve Fransa’dan oluşan Avrupa Birliği müzakerecilerinin müzakere yeteneğinden duyduğu kuşkuyu dile getirdi. İran bu üç ülkeye, İran’ın araştırmalarını durdurmasını talep ederek, görüşmeleri çıkmaza sokmakla suçladı.

Üç ülkenin temsilcileri bu ay başında bir uzlaşma önerisi sunmuş ve nükleer enerji programından vazgeçmesi halinde İran’a nükleer, ticari ve siyasi işbirliği teklif etmişti. Tahran ise bu öneriyi kısa sürede geri çevirdikten bir süre sonra, hiçbir uluslararası uyarıyı dikkate almadan, İsfahan’daki nükleer tesislerini yeniden işletmeye açmıştı.

BM devreye girebilir

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ise İran’ı uranyum zenginleştirmekten vazgeçmeye çağıran bir kararı kabul etmişti. İran’ın bunu da reddetmesi nedeniyle şu anda konunun Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin gündemine gelmesi olasılığı da var. Batı dünyası, İran’ın gizlice atom bombası üretmeye çalıştığına inanıyor. İran bu iddiaları reddediyor.

3 Ekim’de Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Mahmut el Baradey, uluslararası kuruluşa bu ülkenin nükleer enerji programının vardığı aşama hakkında ayrıntılı bir rapor sunacak. Bu raporun, İran’ın uluslararası sözleşmelere uyup uymadığını da ortaya koyması bekleniyor.

İran müzakereci sayısının artmasını istiyor

Arabulucu olarak İran’la nükleer pazarlıkları sürdüren üç Avrupa ilkesiyle artık yalnız görüşmeyi reddeden İran, bundan sonra müzakerelere katılan ülkelerin sayısının artırılmasını talep ediyor. Laricani, bugüne kadar pazarlıkları sürdüren ülkelere başka Avrupa ülkeleri ve Bloksuzlar Hareketi’nin üyelerinin de katılması halinde, bu konuda görüşmeleri sürdürmeye hazır olduklarını bildirdi.

ABD ve Rusya’nın tepkisi

ABD hükümeti ise Tahran’ın bu önerisini, saptırma stratejisi olarak niteleyerek, hemen reddetti. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sean McCormack Washington’da, “Tartışmayı gerçek konudan saptırmak için bu tür öneriler yapıyorlar” dedi ve şöyle devam etti: “Gerçek konu onların hala atom bombası üretme çabası içinde olmalarıdır.”

Rusya hükümeti de İran’a destek çıktı. Moskova, kendi değerlendirmelerine göre, İran’ın nükleer faaliyetinin Nükleer Silahların Yayılması Anlaşması’na aykırı olmadığını belirtti. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Bu tehdidin varlığının kanıtlandığına inanmamız için hiçbir neden yok” şeklinde konuştu. İran’a nükleer santral satan Rusya, bu sorunun şiddet yoluyla çözülmesine karşı olduğunu daha önce de defalarca açıklamıştı.