İranlı muhalif dini lider Muntazeri öldü

İran'ın resmi haber ajansı IRNA, rejim karşıtı Ayetullah'ın ölüm haberini, "Hüseyin Ali Muntazari'nin dün gece evinde vefat ettiği" şeklinde duyurdu. Resmi ajansın 87 yaşında ölen Muntazari'nin dini unvanını kullanmaması dikkati çekti.

İran'daki 1979 İslam devriminin mimarlarından Muntazari, Ağustos ayında verdiği bir demeçte mevcut yönetimi "diktatörlük" olarak nitelemiş, yönetimin Haziran ayında yapılan devlet başkanlığı seçiminin ardından başlayan sokak gösterileri karşısındaki tutumunu şiddetle eleştirerek, "Bu tutum İran'daki rejimin çökmesine neden olabilir" ifadesini kullanmıştı.

Büyük Ayetullah Muntazari, İran'ın Şiiler için kutsal sayılan Kum kentinde yaşıyordu.

Binlerce kişi Kum'a gidiyor

Ilımlıların internet sitesi "parlemannews"un haberine göre, İsfahan, Necefebad ve diğer kentlerden binlerce kişi, yarın yapılacak cenaze töreni için Kum'a gitmeye başladı. Tahran yönetimi ise Kum kentine ek güvenlik güçleri sevk etmeye başladı.

Başkent Tahran'da da reformcular Muntazari'yi anmak amacıyla alanlarda toplanmaya başladı.

Torunu Nasır Muntazeri, dedesinin uykusunda öldüğünü söylerken, İran televizyonunun internet sitesinde Muntazeri'nin astım ve damar sertliği rahatsızlıklarının bulunduğu belirtildi.

Muhalefetin gözünde kahraman

Büyük Ayetullah Muntazeri, yıllarca yönetimi, İslam adına diktatörlük uygulamakla suçlamış ve eleştirilerine Hazirandaki tartışmalı seçimlerden sonra da devam etmişti.

Bu tutumu Muntazeri'yi muhalefetin gözünde adeta kahraman yapmıştı. Statüsünden dolayı Muntazeri'nin eleştirileri de daha etkili oluyordu.

Muntazeri, bir zamanlar İslam devriminin kurucusu Ayetullah Humeyni'nin halefi olarak gösteriliyordu, ancak Humeyni'nin 1989'da ölümünden birkaç ay önce ikisinin arası bozulmuştu.

5 yıl ev hapsinde kaldı

Büyük Ayetullah Muntazeri, 1997'de, Humeyni'nin yerine geçen Ayetullah Ali Hamaney'in bu görev için yetersiz olduğunu söylemesi üzerine Kum'da ev hepsine alınmış, bu ceza 2003'te kaldırılmıştı.

Ancak Muntazeri muhalefetine devam ederek, 1979 İslam devriminden sonra gelmesi beklenen özgürlüğün hiçbir zaman gelmediğini söylemişti. Ev hapsine alınmasından sonra resmi medya Muntazeri'den söz ederken dini unvanlarını kullanmamaya başladı.

Muntazeri hakkında konuşmak uygun bulunmadı, kendisine ders kitaplarında yapılan göndermeler ve sokaklara verilen isimleri kaldırıldı.

Geçen yazki tartışmalı seçimden sonra hükümet yanlısı güçler, kendisinin bunadığını ve yandaşlarının onun adına fikirler öne sürdükleri söylentisini yayarak Muntazeri'nin halk üzerindeki etkisini azaltmaya çalışmışlardı.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/AA/dpa/Reuters, AŞ/DA