TÜR 1004 Iran

Tahran Yönetimi’nin, ABD Başkanı Barack Obama’nın diyalog çağrısına ne zaman yanıt vereceği merakla bekleniyordu. İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, İran’ın “Milli Nükleer Enerji Günü” dolaysıyla açılışını yaptığı ilk nükleer yakıt santralinde yaptığı konuşmayla herkesin merakını giderdi.

Ülkesinin nükleer programında ilerleme kaydettiğini ve uranyum zenginleştirmeye yönelik yeni teknolojiler geliştirildiğini söyleyen İran Cumhurbaşkanı, sorunların görüşmeler yoluyla çözümlenmesini için Batı’yla masaya oturmaya hazır olduklarını söyledi. Ancak Ahmedinejad bu görüşmelerin “adalet, eşitlik ve saygı” zemininde olması gerektiğinin altını çizdi. Ahmedinejad ayrıca Obama’ya bir öneride bulunmak istediğini ifade etti ve “Seleflerinin İran’a yönelik benimsedikleri söylemini değiştir” diye konuştu.

İran’ın barış yanlısı olduğunu ve taraf olduğu Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın kurallarına hep saygı gösterdiğini aktaran Ahmedinejad, “nükleer haklarımızdan taviz vermeyiz” dedi.

“Önce siz imha edin”

İran Cumhurbaşkanı, Obama’nın dünyanın nükleer silahlardan arındırılması yönündeki açıklamalarını da olumlu karşıladıklarını ve İran’ın üzerine düşeni yerine getirmeye hazır olduğunu söyledi. Ama bununla birlikte Ahmedinejad “atom bombalarının imhasına önce kendinizden başlayın” diye konuştu.

Nükleerde yeni aşama

İsfahan’da düzenlenen törende İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Gulam Rıza Ağazade de konuştu. Ağazade İran’ın uranyum zenginleştirme teknolojilerinde yeni bir aşama kaydettiğini, hâlihazırda faal durumda olan santrifüj sayısının 7 bin olduğunu duyurdu.

Washington’da da Ahmedinejad’ın konuşması “temkinli” ifadelerle değerlendirildi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Robert Wood, “ABD’nin İran ile diyalog arzusunu açıkça ifade ettiğini ve Tahran’dan karşılık beklediklerini” söylemekle yetindi.

Çalışmaları durdurmuyor

Ancak Ahmedinejad’ın, dün Alman “Der Spiegel” dergisinde yayınlanan röportajında kullandığı ifadeler dikkat çekti. Taraflar arasında İran’ın nükleer programına ilişkin müzakere sürecinin başlatılmasına dönük diplomatik trafik sürerken, Ahmedinejad’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin durdurulmasına yönelik görüşmeler “için artık çok geç” olduğunu söylemesi soru işaretlerine yol açtı.

BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesiyle Almanya ve AB temsilcilerinin Londra’da yaptıkları toplantı sonrasında, nükleer görüşmeleri yürüten AB’nın Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana'nın, soruna barışçı ve diplomatik çözüm bulmak amacıyla grubun temsilcileriyle bir araya gelmesi için İran hükümetine davet götüreceği açıklanmıştı. Yapılan açıklamada ayrıca Washington'ın, İran'a yönelik politikasında belirlenen "yeni yön"den memnuniyet duyulduğu ifade edilmiş ve Tahran'ın bu yeni diyalog fırsatından yararlanması çağrısında bulunulmuştu.

Gerilim yaratan gözaltı

Öte yandan Washington-Tahran hattında, casuslukla suçlanan İran asıllı bir gazeteci nedeniyle tartışma yaşanıyor. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, BBC ve Amerikan radyosu için çalışan Amerikan vatandaşı gazeteci Roxana Saberi'nin derhal serbest bırakılmasını istedi. Amerikan Dışişleri Bakanlığı casusluk iddialarının mesnetsiz olduğunu söylerken Bakan Clinton, BBC ve Amerikan radyosu NPR için çalışan İran asıllı gazetecinin serbest bırakılmasını istedi:

"Aldığımız haberlerden derin endişe duyuyoruz. Ben ve Dışişleri Bakanlığımız bu konuyu yakından takip etmeye devam edeceğiz. Onun en kısa zamanda serbest bırakılmasını ve ailesine kavuşmasını diliyoruz.”

Bu arada ABD'nin Tahran'daki eski büyükelçiliği önünde toplanan bir grup İranlı öğrenci, iki ülke ilişkilerinin kesilmesinin 30. yıl dönümünü dolayısıyla gösteri düzenledi.

"Obama'ya ölüm" ve "ABD ikiyüzlü davranıyor. Şeytanla müzakere edilmez" sloganları atan öğrenciler, İsrail, İngiltere ve NATO'yu eleştiren konuşmalar yaptı ve aralarından Obama’nın da bulunduğu dört ABD başkanının fotoğraflarını ateşe verdi.

DA/AŞ, dpa /AP/ Reuters