1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git
Güncel Videolar
Öne çıkan konular
OrtadoğuTürkiye ekonomisi

İran'da düşen uçak

Peter Phillip / DW8 Aralık 2005

İran’ın başkenti Tahran’da 10 katlı bir binaya çarparak düşen İran uçağı onlarca kişinin ölümüne neden oldu. Uzmanlar, bu kazanın bir tesadüf olmadığını, düşen uçağın, İran’ın uçak filosunun durumuna işaret ettiğini belirtiliyor. Şah döneminde askeri ve sivil alanda dünyanın en modern uçaklarına sahip olan İran, şimdi neden bu durumda? Peter Philipp olayın perde arkasını irdeledi:

https://p.dw.com/p/AZsA

“İran’ın uçak filosu gittikce eskiyor ve yerine yenileri konulamıyor. Bunun nedeni,, ABD’nin ambargosu. Washington, Boeing uçaklarının Tahran’a satışına izin vermiyor. İran’ın Avrupa yapımı Airbus tipi uçakları satın alma girişimini de engelliyor. Amerika Birleşik Devletleri, bir uçağın parçalarının % 10’undan fazlasının Amerikan yapımı olması durumunda, satışı için izin alınmasını şart koşuyor.

İran’ın eski cumhurbaşkanlarından Hatemi, Paris ziyareti sırasında dört Airbus ısmarlamış ve daha fazla talepleri olduğunu da bildirmişti. Ancak Washington uçakların satışını engelledi. İran’ın uçak filosundaki birkaç Airbus, Türkiye ya da başka ülkelerden satın alınma. Bu ikinci el uçaklar sorun yaratıyor ve Tahran yönetimi uçak filosunu modernleştiremiyor.

Bu konuda İranlılar’ın imdadına yetişen Ukrayna ve Rusya oldu. İran havayollarının 78 uçağının neredeyse yarısı eski Sovyet uçakları. 12 tanesi ise kiralık. Ancak İranlılar, Rus yapımı Tupolev tipi uçakların çözüm olmadığının farkında. Buna rağmen, bir yıl önce 5 adet Tupolev ısmarlayıp, 20 uçak için de opsiyon verdiler. Teknik uzmanların tüm eleştirilerine rağmen, yapabilecekleri başka bir şey de yok. Bu işten kazanan ise teknik açıdan eskimiş uçaklarına pazar bulan ise Rusya oluyor.

Bir başka satıcı Ukrayna. İran, Antonov-140 tipi uçakları Ukrayna'dan aldığı lisansla İsfahan kentinde üretiyor. İran - 140 olarak adlandırılan iki turbo motorlu, 52 kişilik bu uçaklardan biri de 2002 yılında Trabzon’da yakıt ikmali yaptıktan sonra Ardestan yakınlarında düşmüştü.

İran, Avrupa piyasasından sadece Fokker tipi uçaklardan satın alabiliyor, ancak bu küçük uçakları sadece iç hatlarda kullanıyor. Uluslararası uçuşlar için daha büyük ve modern uçaklara ihtiyacı var. Şimdi ABD engelini aşmak için uçuş hatlarının bir kısmının özel havayollarına verilmesi planlanıyor. Eski devlet başkanlarından Rafsancani’nin şirketi Mahan Air bunlardan biri. Mahan Air de şimdiye kadar Rus uçakları ile uçuyor.

İranlı girişimciler, uluslararası piyasada şanslarını arttırabilmek için özel havayollarının merkezlerini başka ülkelere kaydırmayı planlıyor. Hedeflerden biri Birleşik Arap Emirlikleri. Burada kurulacak bir şirkete, en azından Avrupalılar’ın uçak satması mümkün. Bu, ABD’nin hoşuna gitmese de hukuki olarak engel çıkarması zor.”