İran’a yeni yaptırımlar gündemde

BM genel merkezindeki Amerikan temsilciliğinin alelacele basına dağıttığı Atom Enerjisi Ajansı’nın altı sayfalık raporunda sadece, sade bir üslupla İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerine son vermediği belirtilmiyor. Raporun Moskova ve Pekin temsilcilerini ilgilendiren bölümünde Tahran yönetiminin nükleer anlaşmazlığın aşılması için işbirliğine hazır olduğu da vurgulanıyor.

Bu iki saptama Güvenlik Konseyi’nin konuyu enine boyuna tartışması için yeterli bir neden. ABD’nin BM temsilcisi Jacki Sanders Vaşington’un tutumunun son derece açık olduğunu dile getirdi. Sanders, “İran son kararı dikkate almadı. Bu bize göre, baskının arttırılması için yeterli bir nedendir. İran karşısında onu nükleer silah üretmekten alıkoymaya hazır bir devletler topluluğu bulunduğunu bilmelidir” dedi.

Konsey’de pazarlıklar çetin geçecek

Siyasi gözlemciler Güvenlik Konseyi’ndeki pazarlığı son derece çetin geçeceğini ve ortak karara varmanın aralık ayındaki 1737 sayılı kararın hazırlanmasından çok daha zor olacağını belirtiyorlar. Rusya ve Çin, ilk karar metninin kırpılıp kuşa çevrilmesinde ve yaptırımların son derece dar bir çerçeveye oturtulmasında ağırlıklarını kullanmışlardı. Ancak şimdi ortaya çıkan durum, bir önceki kararın 24. maddesine göre ‘uygun tedbirlerin’, yani yeni yaptırımların ele alınmasını gerektirdiği de ortada.

BM Güvenlik Konseyi’nin dönem başkanı Slovak Peter Burian ise Vaşşington’un aksine konuyu aceleye getirmeye hiç niyetli görünmüyor. Burian, “Görüşmelerin bu ya da önümüzdeki ay başlatılmasına elverişli bir ortamın olup olmadığını araştıracağız” diye konuşuyor.

BM Genel Sekreteri umutlu

İlk etapta beş veto devletiyle AB konsey dönem başkanı Almanya’nın nükleer anlaşmazlığı kapalı kapılar ardında tartışmaları bekleniyor.

BM teşkilatı bir yandan prestij kaybına yol açabilecek zaaf göstermemeye diğer yandan da Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un da belirttiği gibi K. Kore’ye atıfta bulunarak İran ile doğrudan görüşmelere başlama zamanının geldiğine işaret etmek zorunda.

Ban Ki Moon, “Amerikan yönetiminin atacağı adımları değerlendiremem. Ancak diyalog ve müzakere yoluyla her zaman çözüm bulunabileceğini de belirtmek isterim” diye konuşuyor.

Çurkin: "İran uzlaşabilir"

Rusya’nın BM’deki daimi temsilcisi Vitali Çurkin de İran’ın Güvenlik Konseyi ile uzlaşmaya hiç bu kadar yatkın olmadığı görüşünde. Çurkin, “Başka bir konuyla ilgili olarak İran’ın kendiliğinden Konsey’in kapısını çalmış olması diğer büyük anlaşmazlığın üzerinde de olumlu etkisini gösterecektir” diye konuşuyor.

BM Güvenlik Konseyi yaptırımları tırmandırıcı otomatik prosedüre kendini kaptırıp “işlevsiz” duruma düşmemek için, İran’ın nükleer programıyla ilgili kararlarının uygulanmasına önem vermek ve inisiyatifi elinden kaçırmamak zorunda.

İranlı temsilci: “Endişeleri anlayışla karşılıyoruz”

Gerçekten de İran ile uzlaşma şansı bu kez daha fazla . Nitekim İran’ın uluslararası atom enerjisi ajansındaki temsilcisi Ali Aşgar Sultaniye CNN televizyonuna verdiği demeçte, dünya kamuoyunun endişelerini anlayışla karşıladıklarını söyledi.

Ali Aşgar Sultaniye İran’daki denetlemelerin engellenmediğinin atom enerjisi ajansı raporunda teyid edildiğini hatırlattı.

İranlı temsilci atom enerjisi ajansıyla tam işbirliği içinde olduklarını ve bunun da, güvenlik ve nükleer silah teknolojisinin yayılma tehlikesiyle ilgili endişeleri savuşturacak en uygun tedbir sayılması gerektiğini vurguladı..