İran nükleer faaliyetlerinde ısrarcı

İran “Kutsal Savunma Haftası” etkinlikleri kapsamında gerçekleştirilen füze denemeleri nedeniyle bir kez daha gündemde. Hafta sonunda kısa ve orta menzilli füzelerle, füze ramplarının ve sistemlerinin denendiği İran’da, savunma tatbikatının ikinci gününde de uzun menzilli balistik füze denemeleri yapıldı. İngilizce yayın yapan İran Pres TV, Devrim Muhafızları Hava Kuvvetleri tarafından sürdürülen tatbikat çerçevesinde uzun menzilli Şahap-3 ve Siccil-1 füzelerinin başarıyla fırlatıldığını duyurdu.

Uluslararası toplum endişeli

Ancak İran’ın füze denemeleri uluslararası toplumda endişeye yol açıyor. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ile Alman yetkililer 1 Ekim’de İranlı yetkililer ile bir araya gelecek. Görüşmelerde İran'ın nükleer programının da ele alınması bekleniyor. Bu görüşme öncesinde İran'ın füze denemelerinde bulunmuş olması büyük tepki çekiyor. Konuya ilişkin açıklama yapan Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs, bu görüşmenin önemine değinerek, “karar onların elinde. Ya şimdiye kadar olduğu gibi devam ederler, ya da dünya ile mantıklı bir ilişki kurarlar” dedi. Gibbs, İran'ın bir an önce nükleer tesislerini denetime açması gerektiğini belirtti. Amerika Birleşik Devletleri, geçen haftalarda İran'ın daha çok kısa ve orta menzilli füzeler açısından bit tehdit oluşturduğunu açıklayarak, Doğu Avrupa ülkelerinde kurulması planlanan füze savunma sistemi projesini rafa kaldırmıştı. Robert Gibbs, yaşanan son gelişmelerin bu kararın doğruluğunu kanıtlar nitelikte olduğunu söyledi: “İran’ın uzun yıllardır devam eden provakatif eylemlerinin hiç birini sineye çekmeyeceğim. Geçen haftalarda savunma stratejimizi yalnızca uzun menzilli füzelerin değil, orta menzilli füzelerin de tehdit oluşturduğu yönünde değiştirmemizin nedenlerine dikkat çekmek istiyorum. Son saatlerde yaşananlar bu kararın ne kadar doğru olduğunu gösteriyor.”

"Güç gösterisi"

İran’ın füze denemelerine bir tepki de Rusya’dan geldi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergej Lawrow, İran’ı Uluslar arası Atom Ernejisi Kurumu ile işbirliği yapmaya çağırdı. Lawrow, İran’ın nükleer programına ilişkin tartışmaların devam ettiği bir dönemde, füze denemeleri yapılmasının endişe yarattığını söyledi. Ayrıca Avrupa Birliği ve Almanya’da İran’ı kınadı. Federal Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jens Plötner, bu hafta yapılacak 5+1 görüşmeleri öncesinde füze denemeleri yapılmış olmasının güven verici bir sinyal olmadığını söyledi. Berlin’de yaşayan İranlı eski muhalif Mehran Bahrati, İran’ın füze denemelerinin bir güç gösterisi olduğunu savunuyor: “İran’ın askeri ve siyasi yönetimi kendilerini saçma bir şekilde Sovyetler Birliği’nin yerine geçen bölgesel güç olarak görüyor ve bunu korumanın yolunun caydırıcı silahlardan geçtiğine inanıyor.“

İsrail'e tehdit

İran, Pazartesi günü uzun menzilli Şahap-3 türü füzeleri fırlatmıştı. Bu füzelerin 2 bin km. menzilli olduğu ve körfezdeki Amerikan üslerini ve İsrail'i hedef alabilecek güçte olduğu belirtiliyor. İran, kısa ve orta menzilli füzeler bulundurmasının caydırıcı bir amaç taşıdığını ve ancak nükleer tesislere müdahele edilmesi durumunda kullanılacağını savunuyor. İran Devlet televizyonunda açıklama yapan Savunma Bakanı Ahmet Vahidi, İsrail'e yönelik tehditlerini yinleyerek, nükleer tesislere dışarıdan bir müdahele gelmesinin, İsrail'in çökertilmesi anlamına geleceğini söyledi.

"Nükleer tesis füze denemeleri ile bağlantılı değil"

Öte yandan, Uluslar arası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), geçtiğimiz Cuma günü İran'ın ikinci bir uranyum zenginleştirme tesisi inşa ettiğini duyurmuştu. Tahran, tesisin barışçıl amaçlı olduğunu ve elektrik üretmek amacıyla kurulduğunu açıklamıştı. İran resmi makamlarından yapılan açıklamada, füze denemeleri ile yeni kurulan tesis arasında bir bağlantı bulunmadığı belirtildi.

BÖ/BG (dpa,rtr)