İran konusunda uzlaşma sağlanamadı

New York’taki toplantıdan önce, çeşitli haber kuruluşlarına mülakatlar veren Rice, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın,, Başkan George W. Bush’a gönderdiği ve bu ülkeden Amerika’ya 27 yıl içinde iletilmiş olan ilk direkt mesaj hakkındaki soruları yanıtladı. Ahmedinejad’ın mektubunun, nükleer ya da benzeri konularda diplomatik açılım bulunabilecek bir yer olmadığını kaydeden Rice, “Bu mektup, bizim ele almakta olduğumuz konulara somut biçimde hitap etmiyor” dedi.

Rice, mektubun 17 ya da 18 sayfa olduğunu ve tarih, felsefe ve din konularını kapsadığını da bildirdi. Ancak bu konuların ayrıntısına girmeyi reddeden Rice, bunun, ülkesinin İran’a ilişkin seyrini değiştirmeyeceğini de bildirdi ve “Ortada, bu mektubun öncesine göre daha değişik bir yolda olduğumuzu gösterebilecek hiçbir şey yok” dedi.

Rice’ın bu yorumu, bir İran devlet başkanının 1979’da Amerika’nın Tahran büyükelçiliğindeki rehine krizinden bu yana bir Amerikan başkanına gönderdiği ilk mektuba, Washington’dan verilen en ayrıntılı yanıtı oluşturdu.

Dışişleri bakanları İran’ı görüştü

Bu arada Rice, dün akşam BM Güvenlik Konseyi’nin diğer dört daimi üyesi olan İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin’in dışişleri bakanlarıyla bir çalışma yemeğinde bir araya geldi. Diplomatik kaynaklar, yemekte, İran’ın uranyum zenginleştirmesini durdurmaması üzerine İngiltere ve Fransa tarafından kaleme alınan ve ABD’nin de desteklediği BM karar tasarısının ele alındığını bildirdiler.

Çalışma yemeğinden önce, Konsey’in daimi üyelerinin BM nezdindeki temsilcilerinin yaptığı toplantıda ise Çin ve Rusya’nın muhalefeti nedeniyle tasarı üzerinde anlaşma sağlanamadı. ABD, veto yetkisine sahip daimi üyelerin büyükelçilerinin, bakanlarının toplantısından önce karar tasarısı üzerinde anlaşmaya varması ve bu hafta içinde oylamaya gidilmesi için baskı yapıyordu.

Çin’in çağrısı

Ancak Çin’in BM daimi temsilcisi Wang Guangya, tasarının yeni bir savaşa yol açmasından kaygı duyduklarını bildirdi ve tasarının ortak sunucuları olan İngiltere ile Fransa’yı, Tahran’a karşı yaptırım ya da askeri herekat yolunu açabilecek her türlü referansı taslaktan çıkarmaya çağırdı.

Geçen hafta beş daimi üyeye sunulan tasarı, İran’ı nükleer uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurmaya çağırıyor; aksi halde “başka önlemlerle karşı karşıya gelme” tehdidinde bulunuyor. Almanya’nın da desteklediği tasarı, kararı “bağlayıcı” hale getiren ve olası yaptırımlar ile askeri harekata imkan veren BM Anayasası’nın 7’inci bölümü altında kaleme alındı.

Çin daimi temsilcisi ise ülkesinin, tasarının 7’inci bölüm altında ele alınmasına karşı olduklarını bildirdi. Bu anlaşmazlık büyükelçiler düzeyinde çözülemeyince, taslak üzerinde dışişleri bakanlarının toplantısından önce anlaşmaya varma çabalarına da son verildi. Diplomatik kaynaklar, dışişleri bakanlarının yemeğinde sadece karar tasarısının değil, İran’a karşı izlenecek daha geniş çaplı strateji konusunun da görüşüldüğünü bildirdiler.